Lokale radiozenders blijven wachten op officiële erkenning

Door de politieke ontwikkelingen in landen als Indonesië en Thailand hebben lokale gemeenschappen de laatste jaren de ether kunnen veroveren. De gemeenschapsradio’s hebben zich met hun beperkt zendbereik onopvallend genesteld tussen de radiofrequenties van de commerciële landelijke media. In Indonesië is het aantal lokale zenders verdubbeld sinds het einde van het Soeharto-tijdperk. Er zijn nu ongeveer 200 gemeenschapsradio’s. Meer dan de helft daarvan zendt uit op Java. In Thailand zorgde de nieuwe grondwet van 1997 voor een doorbraak. Daar zitten nu meer dan 150 lokale radio’s in de lucht.

In vergelijking met de landelijke zenders zijn de nieuwbakken Thaise en Indonesische gemeenschapsradio’s weinig vriendelijk voor het gezag. Ze durven bijvoorbeeld kritiek te leveren de manier waarop lokale overheden de post, het verkeer en andere openbare diensten bestieren. Dat wordt hen niet in dank afgenomen, zegt Kulachada Chaipipat, de directeur van de Thaise afdeling van de Zuidoost-Aziatische persbond SEAPA.

Een regeling die de aanwezigheid van de nieuwe spelers in de ether erkent en reguleert, laat zowel in Thailand als Indonesië op zich wachten. In Indonesië werd in november 2002 wel een nieuwe mediawet gestemd. Die stelt dat gemeenschapsradio’s erkend moeten worden en twintig procent van de bandbreedte moeten krijgen. Maar de commissie die de licenties moet toekennen, staat een jaar na datum nog steeds niet op poten.

Ook in Thailand opereren de lokale zenders in een grijze zone. In de intussen zes jaar oude grondwet staat dat de radiofrequenties toegewezen moeten worden door een Nationale Communicatiecommissie en dat een Nationale Uitzendcommissie moet toezien op het gebruik ervan. Maar geen van de twee commissies zag tot dusver het levenslicht.

Volgens de persbond SEAPA houdt regering van Thaksin Shinawatra de boot af. De regering stelt de benoeming van de commissies uit om een status quo te houden. Dat lukt nu beter dan vroeger. Sinds 1995 mogen enkel zenders met een overheidslicentie de ether in. De zuiverheid van de radiofrequenties wordt bewaakt door het leger.

De regering-Thaksin controleert de grote media, maar maakt zich zorgen over de kritische kleintjes, zegt ook Supinya Klangnarong van de ngo Campagne voor een Volksgerichte Hervorming van de Media. De ngo, die onder meer ijvert voor een wetgeving tegen mediaconcentratie, gelooft rotsvast in het potentieel van de nieuwe media in Zuidoost-Azië. Ze kunnen gemeenschapsradio’s niet stoppen, want de mensen luisteren er naar.