Lokale wereldburger: de nieuwe consument

Een pak spaghetti groeit niet aan de bomen, tot zover onze basiskennis. Maar weten we ook uit welke grondstoffen deegwaren gemaakt worden? En waar komen die dan vandaan? Het overaanbod van verwerkte voedingsproducten in de supermarkt is niet bevorderlijk voor onze kennis over basisgrondstoffen en voedsel. We moeten dus opnieuw de boer op, zegt Wervel.
‘We willen de band tussen boer en consument opnieuw versterken en onze voedingsgewoonten meer afstemmen op de notie van voedselzekerheid’, zegt Veerle Devaere. ‘Het wereldmenu dat wij voorstellen, begint met een aardappelsoep met rucola. De aardappel is immers een lokaal gewas en notensla kan je perfect zelf kweken in een potje op de vensterbank.’

Eén op zes mensen overvoed

Het wereldmenu bevat ook een wereldburger en “een toetje van elders”, waarmee Wervel de mondiale voedselongelijkheid wil aankaarten. Volgens het tijdschrift The Ecologist groeide de mondiale voedselproductie in de tweede helft van de twintigste eeuw met 145 procent, 25 extra dus voor elke persoon op aarde. En toch is volgens het VN-Wereldvoedselprogramma één op de zes mensen op aarde ondervoed.
Eurocommissaris voor Landbouw Mariann Fischer Boel laakte al meermaals de overproductie van voedsel, de daarmee gepaard gaande voedselverspilling in het Westen en de druk op het milieu, en riep op om te consuminderen. ‘We kunnen als consument wel degelijk ecologische en ethische keuzes te maken’, zegt Devaere.
‘Het klopt dat je als consument ook afhankelijk bent van het aanbod in de winkel. We zien ook dat een groot deel van onze gewassen niet bestemd is voor ons bord, maar voor de veeteelt. En terwijl België een zelfvoorzieningsgraad van 170 procent voor varkens heeft, wordt er nog varkensvlees ingevoerd. Als consument kun je kiezen voor de korte keten, producten van bij ons. We moeten lokale producten herontdekken, basisproducten waar geen tonnen voedselkilometers bijkomen en die niet te veel energie vragen bij de productie en verwerking. Bij importproducten kun je kijken of er een eerlijke prijs tegenover staat, iets wat uiteraard ook geldt voor landbouwproducten van bij ons.’
Organisaties als Wervel en vzw Bioforum steunen de eis van de boeren voor een stabiele Europese markt en prijszetting en een betere verdeling van de landbouwsubsidies. Van de 55 miljard euro die Europa in 2008 uitgaf aan landbouwsubsidies ging het leeuwendeel naar grote voedselbedrijven als Nestlé en Cargill, niet naar de boeren.
In België streken vooral Campina, Barry Callebaut en de Tiense Suikerraffinaderij de landbouweuro’s op. ‘De vrije markt regeert en dat staat een eerlijke prijs in de weg’, aldus Devaere. ‘Er zijn diverse redenen om voor regulering en voor hogere grondstofprijzen te pleiten: de afhankelijkheid van de landbouw van klimatologische omstandigheden, de extra kosten van een duurzame landbouw op basis van ecologische criteria, eerlijke prijzen voor arbeid…’.