"Loop niet te hard van stapel in Myanmar"

Internationale economische sancties, met name door de Verenigde Staten en de Europese Unie (EU), hebben in de afgelopen jaren de mogelijkheden voor multilaterale instituten om te opereren in Myanmar (Birma) aanzienlijk beperkt. In de afgelopen weken versoepelden diverse regeringen echter de sancties. Deze week kondigden de VS nieuwe versoepelingen aan, terwijl in Australië en de EU over soortgelijke plannen wordt gesproken.

De besluiten komen na een jaar van controversiële hervormingen in Myanmar. In 2011 trad een nieuw quasi-burgerregering aan. Sindsdien heeft de regering, geleid door president Thein Sein, honderden politieke gevangenen vrijgelaten, de mediacensuur versoepeld en de oppositie meer ruimte gegeven.

Dit mondde uit in verkiezingen op 1 april waarbij oppositieleidster Aung San Suu Kyi een zetel won.

Geen geldgebrek

Hoewel Myanmar sinds 1955 lid is van het IMF, hield het fonds tot vorig jaar alleen routinebijeenkomsten met de regering. Het laatste grote project met de Wereldbank eindigde twintig jaar geleden.

Momenteel bezinnen zowel de Wereldbank als het IMF en de Aziatische Ontwikkelingsbank zich op nieuwe betrokkenheid bij Myanmar. Het IMF heeft na februari de voorlopige technische steun opgevoerd. Het fonds is ook uitgenodigd door de regering van Myanmar om te adviseren op het gebied van monetaire wetgeving.

Hoewel er nog geen details bekend zijn over nieuwe multilaterale betrokkenheid, zijn waarnemers duidelijk over wat er niet moet gebeuren. Volgens Birma-watcher Sean Turnell moet financiële steun nog niet aan de orde zijn.

“Birma en de Birmese regering hebben geen geldgebrek”, zei hij gisteren (woensdag) tijdens een forum. “Er komt momenteel 3 miljard dollar binnen uit gasreserves. De buitenlandse reserves van Birma komen daarmee op bijna 8 miljard dollar. Volgend jaar zal dat bedrag aanzienlijk toenemen, als er een nieuwe gaspijpleiding komt.”

Diepgewortelde problemen

Birma heeft ook geen technische oplossingen nodig, zei econoom Turnell. “Wat het land wel nodig heeft, is een oplossing voor fundamentele problemen die het land in een wurggreep houden.”

Volgens Turnell en anderen zijn de hervormingen in Birma niet alleen relatief mager, ze vinden ook vooral plaats op het gebied van economie. “De huidige hervormingen in Birma betreffen niet de veiligheids- en rechtvaardigheidskwesties. Daar ligt nog een enorme uitdaging voor de internationale gemeenschap”, zegt Khin Ohmar, de coördinator van Birma Partnership, een overkoepelend orgaan van maatschappelijke organisaties.

“We maken er ons zorgen over dat de buitenlandse directe investeringen, de nieuwe betrokkenheid van internationale financiële instituten en vredesopbouw voortgaan zonder echt begrip van de diepgewortelde problemen in ons land”, zegt ze.

Hoewel Ohmar erkent dat er door het IMF en andere organisaties gesprekken gevoerd worden met maatschappelijke organisaties, waarschuwt ze voor selectiviteit. Buitenlandse missies zouden zich bij hun beeldvorming volgens haar alleen richten op ngo’s die geregistreerd zijn bij de overheid.

Etnische minderheden

Opvallend afwezig bij de consultaties zijn vertegenwoordigers uit conflictgebieden in Myanmar, de regio’s waar de meeste etnische minderheden leven. Op die plaatsen, zoals in de staat Karen, leven mensen nog steeds in angst, zegt Paul Sein Twa, directeur van het Karen Environmental and Social Action Network. “Het terugtrekken van de troepen uit deze gebieden zou als direct gevolg hebben dat mensen kunnen terugkeren en hun boerenwerk kunnen oppakken - zonder te wachten op geld van de internationale gemeenschap of de regering.”  

In plaats daarvan, zegt Sein Twa, wil de overheid eenvoudigweg de regio’s veiligstellen voor grootschalige economische projecten, inclusief het creëren van speciale economische zones. Daar zijn er al een aantal van. “De overheid geeft bedrijven het recht op grote stukken land. Daardoor ontstaan er conflicten tussen de plaatselijke bevolking en de regering”, zegt hij.  

Een overhaaste focus op macro-economie boven - of in plaats van - kwesties die van belang zijn voor de plaatselijke bevolking, kan volgens hem leiden tot voortzetting of zelfs verergering van de conflicten die al tientallen jaren bestaan.