Luchtmachtchef struikelt over mensenrechten

Vrijdag verklaarde rechter Mario Dahm een klacht van de Vereniging van
Familieleden van Gevangenen-Verdwenenen (AFDD) tegen Ríos ontvankelijk die
kan leiden tot een proces. De generaal kan dan schuldig bevonden worden aan
het hinderen van een gerechtelijk onderzoek. Maandag diende de Chileense
communistische Partij een gelijkaardige klacht in. Chileense
volksvertegenwoordigers van de regerende Coalitie voor de Democratie zijn
bovendien van plan donderdag in het Lagerhuis een motie tegen Ríos in te
dienen.

Het ontslag van Ríos is het gevolg van een schandaal dat begin september aan
het licht kwam. Toen kwam de krant La Nación met aanwijzingen voor de dag
over het heropstarten van het ‘Commando conjunto’, een clandestiene
militaire organisatie binnen de luchtmacht die in de eerste jaren van de
Chileense dictatuur (1973-1990) leden van de Chileense communistische partij
uit de weg moest ruimen. Eén van de generaals die de oude structuur nieuw
leven hielp inblazen was Patricio Campos, tot twee weken geleden het hoofd
van het Chileense Bureau voor de Burgerluchtvaart. Ríos had Campos in 2000
ermee belast alle informatie te verzamelen die de luchtmacht bezit over de
plaatsen waar de stoffelijke resten van dissidenten liggen begraven die
tijdens de dictatuur ‘verdwenen’. Ríos heeft geen goede verklaring waarom
uitgerekend Campos met die taak werd belast.

Vrijdag werd Campos in staat van beschuldiging gesteld wegens het in de war
sturen van de zoektocht naar de lijken van de dissidenten, nadat uit een
vooronderzoek was gebleken dat hij rapporten over de vindplaatsen had
verzwegen of de inhoud ervan verkeerd had voorgesteld. Intussen lijkt Ríos
zich tegen gelijkaardige beschuldigingen te zullen moeten verdedigen.

Tijdens de dictatuur van Augstuto Pinochet zijn ongeveer 1200 tegenstanders
van het militaire regime ‘verdwenen’. Tot hiertoe zijn nog maar een
tweehonderdtal van die zaken opgelost. In augustus 1999, terwijl Pinochet in
Londen onder huisarrest werd gehouden, werd in Chili een gemengde commissie
van vertegenwoordigers van het leger, mensenrechtenexperts en afgevaardigden
van de katholieke Kerk opgezet om de waarheid over alle vermiste dissidenten
eindelijk aan het licht te brengen. In de overeenkomst over het onderzoek
naar die zaken dat in 2000 werd ondertekend, gaf het Chileense leger voor
het eerst toe dat er tijdens de dictatuur inderdaad tegenstanders van het
regime heimelijk vermoord waren. De militairen stemden ook in met een
mechanisme waarbij voormalige en actieve militairen anoniem informatie over
de ‘verdwijningen’ zouden kunnen overmaken aan de katholieke Kerk. De
speciale wet die daarvoor werd goedgekeurd, stelt het vervalsen van
rapporten over of uit die tijd strafbaar.

Tijdens het weekend circuleerden er geruchten dat generaal Ríos als
voorwaarde voor zijn ontslag van de regering had geëist dat ze een motie in
het parlement tegen hem zou tegenhouden. De regering ontkent dat. Sinds het
bewind van Pinochet kan de Chileense president niet langer eigenmachtig de
bevelhebbers van de strijdkrachten benoemen of ontslaan. Hij heeft daarvoor
de goedkeuring van de Nationale Veiligheidsraad nodig, die bestaat uit vijf
burgers, de stafchefs van de drie legeronderdelen en de bevelhebber van de
militaire politie.

De inbeschuldigingstelling van Campos en de klachten tegen Ríos ondermijnen
de geloofwaardigheid van de resultaten van het onderzoek naar de stoffelijke
resten van de verdwenen dissidenten die in 2001 publiek werden gemaakt.
Bijna driekwart van de Chilenen gelooft niet dat het leger alle informatie
heeft overgedragen waarover het beschikt.