"Luchtvaart moet dringend in Europese koolstofhandel stappen"

Sinds 1990, het jaar nul voor het Protocol van Kyoto, is de uitstoot van koolstofdioxide door vliegtuigen die van Europese luchthavens vertrekken al meer dan verdubbeld. Voor de EU is de luchtvaart daarmee de snelst groeiende bron van broeikasgassen. Volgens de afspraken die in Kyoto werden gemaakt, moeten de 15 ‘oude’ lidstaten van de Unie hun uitstoot aan broeikasgassen tegen 2012 met 8 procent terugdringen.
Toch is net de luchtvaart tot hiertoe vrijgesteld van deelname aan het ETS, een Europees systeem dat bedrijven maximale uitstootnormen oplegt en hen onder meer in staat stelt emissierechten aan te kopen om onder die grenzen te blijven. In december vorig jaar stelde de Europese Commissie voor om die vrijstelling tegen 2012 op te heffen.
Veel te laat, besluiten onderzoekers van het Tyndall Centre for Climate Change Research aan de Universiteit van Manchester in een rapport dat gisteren (4 september) werd gepubliceerd. Elk jaar schepen er in de Europese luchthavens 6 tot 7 procent meer passagiers in. Daardoor kan de Europese luchtvaart in 2012 makkelijk 60 procent koolstofdioxide meer uitstoten dan in 1990.
De onderzoekers oordelen dat de luchtvaart best al in 2010 bij het ETS betrokken wordt. De luchtvaartmaatschappijen mogen ook geen bepaalde hoeveelheid emissierechten gratis krijgen, zoals de commissie voorstelt. Die rechten worden beter per opbod verkocht, luidt een tweede aanbeveling. “Zo kan de groei van de uitstoot in de luchtvaartsector verminderd worden en worden de maatschappijen gedwongen te investeren in efficiëntere vliegtuigen en technieken”, zegt Kevin Anderson, de directeur van het energieprogramma van het Tyndall Centre.
Ook milieuorganisaties vinden dat alleen luchtvaartmaatschappijen die elk jaar 3,5 procent efficiënter worden in hun brandstofgebruik, mogen worden toegelaten tot de Europese emissiehandel. Anders kunnen ze gewoon doorgaan met vervuilen als ze maar genoeg geld op tafel leggen voor de aankoop van uitstootrechten uit andere sectoren.
De milieubeweging wil ook dat de EU ervoor zorgt dat de prijs van tickets ook de ecologische kost van het vliegen gaat weerspiegelen. Dat kan door een taks op kerosine en door BTW te heffen op de tickets. Sommige critici vinden dat er ook een rem moet komen op de uitbreiding van luchthavens en dat het treinverkeer meer moet worden gestimuleerd. “Luchtvaartmaatschappijen opnemen in het ETS is maar een eerste stap”, zegt Matthias Duwe van het Climate Action Network Europe.
Deze herfst bespreekt het Europees Parlement talrijke amendementen op het voorstel van de commissie om de luchtvaartmaatschappijen in het ETS te loodsen. Waarschijnlijk zullen de 27 lidstaten van de EU de nieuwe regeling pas in 2008 definitief goedkeuren.
De grote luchtvaartmaatschappijen pleiten voor een wereldwijde regeling, zodat Europese bedrijven geen concurrentieel nadeel ondervinden. Ze zijn zeker tegen een verhoging van de belastingdruk. “Een goed uitgedacht ETS betekent dat extra belastingen niet meer nodig zijn”, oordeelt David Henderson, de woordvoerder van de Vereniging van Europese Luchtvaartmaatschappijen.