"Maar het is onze dictator" (analyse)

De Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS), de algemene vergadering van de Verenigde Naties en de Amerikaanse president Barack Obama veroordeelden de aanhouding en verbanning van Manuel Zelaya.

De neoconservatieven en de haviken in Washington verdedigden de staatsgreep. Ze vonden het een gerechtvaardigde reactie op een poging van Zelaya om zijn macht te bestendigen.

De steun verraste velen. Uit Honduras komen steeds meer berichten over harde repressie tegen manifestanten en censuur. Nauwelijks enkele dagen voordien hadden dezelfde neocons gelijkaardige scènes in Iran veroordeeld en riepen ze Obama op om de democratie te verdedigen tegen wat ze een staatsgreep van Khamenei en Ahmadineyad noemden.

Tegengewicht

De rechtse reactie doet denken aan de Koude Oorlog. Toen verdedigden de Amerikaanse neoconservatieven autoritaire rechtse regimes als tegengewicht tegen de linkse bewegingen. Dictators die op steun uit Washington konden rekenen waren Augusto Pinochet in Chile, José Efraín Ríos Montt in Guatemala en de militaire junta in Argentinië, om dan nog te zwijgen over de chef van de Generale Staf in Honduras, generaal Gustavo Álvarez Martínez, die zo brutaal te keer ging dat zijn eigen officieren hem in 1984 aan de deur zetten.

De steun aan autoritaire regimes en de vernietigende kritiek op de mensenrechtenpolitiek van Jimmy Carter (1977-1981) vormden de basis van het manifest van de neoconservatieve groep: een essay van diplomate Jeanne Kirkpatrick dat in 1979 in het tijdschrift Commentary werd gepubliceerd. President Ronald Reagan (1981-1989) was zo onder de indruk van het artikel dat hij Kirkpatrick meteen VN-ambassadeur maakte.

Ook toen de neocons tijdens de regering-Bush zich inzetten voor de democratische “transformatie” in het Midden-Oosten, steunden ze in 2002 de poging tot staatsgreep tegen de Venezolaanse president Hugo Chávez. Twee jaar later juichten ze toe dat de Haïtiaanse president Jean-Bertrand Aristide aan de kant werd geschoven door voormalige legerofficieren.

Beide presidenten waren democratisch verkozen maar waren demagogen en betekenden een gevaar voor de grondwettelijke orde en de belangen van de Verenigde Staten, zeiden de neoconservatieven.

Gelijkaardige verklaringen

Nu doen ze gelijkaardige verklaringen over Zelaya. Die was in aanvaring gekomen met het Hooggerechtshof omdat hij een referendum wilde organiseren. “Ja, Zelaya was verkozen, maar Hitler ook, en Chávez ook”, schreef columnist Charles Krauthammer in de invloedrijke krant The Washington Post. “Een staatsgreep is niet mooi, maar het is te verkiezen boven Zelaya die de democratie ontmantelt.”

De eveneens rechtse National Review stelde in zijn commentaar dat de “Hondurese soldaten die president Manuel Zelaya zondag uit zijn huis haalden, handelden om de democratie van het land te verdedigen, niet om ze kapot te schieten.”

Krauthammer verwijt Zelaya ook dat hij altijd de zijde van Hugo Chávez en de broers Castro koos. Andere neocons noemden Zelaya een marionet van Chávez, net zoals Kirkpatrick dertig jaar geleden de Nicaraguaan Daniel Ortega afgeschilderd had als een pion van de Sovjetunie en Cuba.

Kirkpatrick vond toen dat Carter veel strenger was opgetreden tegen rechtse dictators die de steun van Washington genoten dan tegen linkse leiders die op steun van Moskou konden rekenen. “De traditionele autoritaire regeringen zijn minder repressief dan de revolutionaire autocratieën” en zijn “beter verzoenbaar met de Amerikaanse belangen”, zei ze toen.