Machtspolitiek VS wankelt steeds meer

Drie jaar geleden zag het er allemaal zo rooskleurig uit: Afghanistan was in een mum van tijd van de Taliban ontdaan en Irak van Saddam Hoessein. De regering-Bush bevindt zich drie jaar later echter op het dieptepunt van zijn populariteit. Even maakte de steun voor Bush een onder de Amerikanen kleine opleving door, toen de dood van terroristenleider Abu Musab al-Zarqawi bekend werd. Daarna daalde zijn aanzien weer als gevolg van het escalerende geweld in Irak en Afghanistan, de conflicten tussen Israëli’s en Palestijnen en de eigenzinnigheid van Noord-Korea en Iran. Noord-Korea vuurde zeven testraketten af op de 4th of July, de nationale Amerikaanse feestdag. Dat gebeurde een week nadat de Amerikaanse president het land expliciet had gewaarschuwd dat niet te doen.

Nu Noord-Korea het Amerikaanse advies genegeerd heeft, lijkt Bush weinig armslag te hebben om het land weer op zijn plaats te zetten. Zeker zonder de expliciete steun van Rusland, China en Zuid-Korea. Zij willen bovendien al langer dat de VS hun financiële sancties opheffen om Noord-Korea zo weer aan de onderhandelingstafel te krijgen en te kunnen praten over ontmanteling van het Noord-Koreaanse nucleaire programma.

Pyongyangs daad kwam net nu de VS – in deze wat onzeker gesteund door de EU – Iran voor de keuze had gesteld: Iran moet zijn verrijkingsprogramma voor uranium onvoorwaardelijk stop te zetten voor de G8 begint, of het mag zich aan sancties verwachten van de VN-Veiligheidsraad.

De meeste analisten verwachten dat Teheran hoogstens een ambigu antwoord zal terugsturen naar Washington, genoeg om Moskou en Peking ervan te overtuigen zich tegen sancties te blijven verzetten. Daardoor zal Washington uiteindelijk moeten inbinden op cruciale eisen.

Ook in eigen land zit het Bush niet mee. Vorige week oordeelde het Hooggerechtshof dat de president niet bevoegd is om zonder goedkeuring van het Congres militaire tribunalen op te richten voor vijandige strijders. Militaire tribunalen die zijn opgezet om gevangenen die vastzitten op Guantanamo Bay te berechten, zijn ongrondwettig. Dergelijke militaire tribunalen zouden niet conform zijn aan de militaire wetten van het Amerikaanse leger, noch aan de Conventie van Genève.

De VS zullen een weg moeten vinden in ‘a world of crises’, zoals de Washington Post het onlangs omschreef. En daarvoor is toch minstens steun van andere belangrijke landen nodig. Zelfs die van China en Rusland, de twee grootste critici van de Amerikaanse unipolaire politiek.

Wanneer Bush volgende week naar Sint-Petersburg vertrekt voor de G8, waar hij de leiders van Canada, Frankrijk, Duitsland, Italië, Japan, Rusland en Groot-Brittannië ontmoet, zal hij opnieuw geconfronteerd worden met een multipolaire wereld en de beperkingen van de Amerikaanse politiek.