Machu Picchu staat op instorten

Het legendarische Machu Picchu werd zowat zes eeuwen geleden gebouwd in de
vallei van de Urubamba, een bergachtige streek in het zuidwesten van Peru.
De stad verviel zonder dat de Spaanse veroveraars er ooit een blik op hadden
geworpen en werd pas in 1911 herontdekt. Nu trekt het op een hoogte van
zowat 3000 meter gelegen tempel- en wooncomplex op drukke dagen meer dan
1.200 bezoekers aan.

Als er zoveel toeristen blijven komen, gaat de hele zooi op een dag de
dieperik in, zegt Juan Taco, een gids die de grote tempel, de
offerplaatsen, het zonneobservatorium en de uitgestrekte woonwijken van
Machu Picchu op zijn duimpje kent. Experts van de Universiteit van Cuzco
delen zijn bezorgdheid. De grote rotsblokken waarop de stad is gebouwd, zijn
langzaam aan het schuiven als gevolg van bewegingen in de aardkorst, en het
onophoudelijke komen en gaan van toeristen versnelt dat proces. Het effect
van al die voetstappen is te vergelijken met een lichte aardbeving, zegt
ingenieur-geoloog Lucio Cisneros. Rotsen veranderen van plaats en de
gebouwen worden onstabiel.

Het Instituut voor de Voorkoming van Rampen van de universiteit van Kyoto
berekende in juni vorig jaar dat de ruïnes van Machu Picchu momenteel met
een snelheid van één centimeter per maand verschoven worden. Als die
beweging nog veel toeneemt, is het lot van de heilige Incastad
waarschijnlijk bezegeld. Bovendien kan een lawine elk ogenblik de ruïne in
tweeën delen, schreven de Japanse onderzoekers in hun rapport.

Het Peruaanse Instituut voor Cultuur (INC) dat verantwoordelijk is voor het
behoud van de site, lijkt niet geneigd veel preventieve actie te ondernemen.
Pas nadat een filmploeg in januari bij het draaien van een reclamespot per
ongeluk een hoek van de grootste steen in de zonnewijzer van Machu Picchu
had afgebroken, werd de toegang tot de zonnetempel verboden. Andere plaatsen
zijn niet langer toegankelijk omdat toeristen er hun namen in de stenen
hadden gekrast.

Ook afval vormt een steeds groter probleem in Machu Picchu. Er zijn geen
duidelijke regels voor de groepen die de site bezoeken en er is weinig
controle, en dus laten de toeristen zowat overal afval achter, zegt gids
Juan Taco.

Maar het grootste probleem is dat er elke dag gewoon te veel mensen
rondlopen in de heilige stad. In 2000 bezochten ongeveer 100.000 toeristen
het 32.000 hectare grote archeologische complex. De Unesco, die de stad in
1983 tot werelderfgoed uitriep en sindsdien bijdraagt tot de bescherming van
de site, heeft er na een grondig onderzoek bij de Peruaanse regering op
aangedrongen de bezoekersaantallen te beperken tot 500 mensen per dag.

Maar de Peruaanse president Alejandro Toledo nodigde in juli vorig jaar 45
internationale touroperators uit naar Machu Picchu om de bestemming nog meer
bekendheid te geven. De Peruaanse overheid houdt vol dat er geen
wetenschappelijke gegevens zijn die bewijzen dat de langzame
aardverschuivingen die de Japanse onderzoekers hebben vastgesteld,
onmiddellijk gevaar opleveren voor de site.

De regering in Lima heeft ook nog altijd geen definitief oordeel geveld over
de plannen van een privé-ondernemer om een kabelbaan te bouwen die de
hooggelegen ruïnes makkelijker bereikbaar zou maken. Het project, dat het
aantal bezoekers zou kunnen opdrijven tot 4000 per dag, is voorlopig
opgeschort, maar de regering lijkt niet graag afstand te doen van de extra
inkomsten die de nieuwe verbinding zou opleveren.