Magere resultaten voor commissie heropbouw Haïti

‘Build Haiti back better’, dat was de leidende gedachte achter de Interim Commissie voor de Heropbouw van Haïti die in de nasleep van de aardbeving werd opgericht om de noodhulp aan het straatarme land te coördineren. Nu het mandaat van de commissie is afgelopen, blijkt de vooruitgang echter matig en rijst de vraag hoe het verder moet.

  • United Nations Photo Bill Clinton vormde hét gezicht van de Interim Commissie voor de Heropbouw van Haïti en daarmee ook van de internationale hulpverlening aan het land. United Nations Photo

Dat de verwoestende aardbeving in Haïti twee jaar geleden weinig mensen onbetuigd liet, kan gerust een understatement genoemd worden. De solidariteitsgolf die in de onmiddellijke nasleep van de ramp over het onfortuinlijke land rolde, was ongezien in de geschiedenis van de hulpverlening. Wereldwijd werden inzamelacties op touw gezet om de noodlijdende Haïtianen bij te staan.

Ook op het hoogste politieke niveau was de hulprespons genereus en veelbelovend. Op een grootse conferentie in maart 2010 beloofde de bilaterale en multilaterale donorgemeenschap Haïti meer dan vijf miljard euro voor de wederopbouw van het land.

Nog geen maand later ontwierp diezelfde donorgemeenschap een uniek instrument om haar hulpverlening te coördineren: de Interim Commissie voor de Heropbouw van Haïti (ICHH). Het doel van deze commissie was om donoren en Haïtiaanse vertegenwoordigers achttien maanden lang een forum te bieden om wederopbouwprojecten te organiseren en Haïti door de kritieke noodhulpfase te loodsen. Ook zou de commissie de capaciteit van de Haïtiaanse overheid helpen versterken.

Aan prominente figuren ontbrak het de ICHH alvast niet: voormalig Amerikaans president Bill Clinton — vóór de aardbeving reeds sterk met Haïti begaan — en de toenmalige Haïtiaanse premier Jean-Max Bellerive werden als voorzitters aangesteld.

Leidende rol

Reeds van bij de oprichting van de ICHH was duidelijk dat de commissie een leidende rol in het reconstructieproces van Haïti zou moeten vervullen. Van de Haïtiaanse overheid kon in de eerste fase na de aardbeving immers niet veel verwacht worden. Naast de gewone bevolking werd ook het bestuursapparaat — vóór de aardbeving al erg zwak — zwaar door de ramp getroffen. Veel ambtenaren en politici lieten het leven, documenten gingen verloren en talrijke overheidsgebouwen werden vernield. Na de beving stond bij wijze van spreken geen enkel ministerie meer overeind om richting te geven aan de heropbouw van het land.

De Haïtiaanse staat, vóór de aardbeving reeds de armste van het westelijk halfrond, ontbeerde bovendien de economische middelen om de heropbouw van het land in handen te nemen. Tot overmaat van ramp verzeilde Haïti niet lang na de ramp ook nog eens in een zware politieke crisis, waardoor alle hoop voor het reconstructieproces bij de ICHH kwam te liggen.

Controverse

Het anderhalfjarige mandaat van de ICHH verliep echter niet bepaald vlekkeloos. Naarmate de maanden voorbijgingen, groeide de controverse over de werkzaamheden van de commissie. Vooral de trage vooruitgang van het reconstructieproces kwam de ICHH op harde kritiek te staan. In de Amerikaanse krant The Miami Herald stond te lezen dat er van de door de commissie goedgekeurde projecten ter waarde van 3,2 miljard in juli 2011 slechts vijf projecten met een totale waarde van 84 miljoen voltooid waren.

In een nieuw rapport stelt de ngo Oxfam dat hoewel er de afgelopen twee jaar ook positieve vooruitgang geboekt is, de heropbouw zeer moeizaam verloopt en vatbaar is voor verbetering. Vooral op het gebied van huisvesting en gezondheid blijft de situatie voor veel Haïtianen erbarmelijk. Een jaar eerder had Oxfam er al voor gewaarschuwd dat de ICHH er niet in slaagde om haar taken te vervullen.

Verder weerklonk ook de kritiek dat de ICHH — haar initiële doelstellingen ten spijt — de Haïtiaanse overheid, bevolking en burgermaatschappij volledig buiten spel zette. Eind 2010 schreven de twaalf Haïtiaanse leden van het ICHH-bestuur een formele brief waarin ze hun ongenoegen uitten over het feit dat ze volledig werden uitgesloten van het beslissingsproces. Ondertussen pleitten een veertigtal organisaties van het Haïtiaanse maatschappelijke middenveld voor de ontbinding van de commissie wegens de marginalisering van de Haïtaanse staat en civiele maatschappij.

Ook de transparantie van de ICHH vormde een heet hangijzer. Cruciale communicatie en informatie omtrent de besteding van het hulpbudget bleef al te vaak achterwege, waardoor het voor Haïtanen quasi onmogelijk was om controle uit te oefenen op het geld waarmee buitenlandse donoren hun land poogden op te bouwen.

Onderstaand filmpje van AlJazeera English belicht de groeiende controverse rond de werkzaamheden van de ICHH zes maanden na de ramp.


© AlJazeera

Wat nu?

Nu het mandaat van de ICHH definitief afgelopen is, rijst de vraag hoe het in Haïti verder moet. Een opvolger voor de commissie werd niet voorzien, waardoor de grote verantwoordelijkheid voor de heropbouw van het land naar de Haïtiaanse overheid verschuift.

Grote vraag is of de Haïtiaanse staat reeds over voldoende leiderschap en bekwaamheid beschikt om deze enorme uitdaging tot een goed einde te brengen. De nieuwe Haïtiaanse premier Garry Conille drukte het Haïtiaanse volk alvast op het hart dat 2012 een jaar van wederopbouw en een economisch herstel met een groei van acht procent wordt. Hij benadrukte daarbij evenwel dat het vermogen van zijn regering om deze taak te vervullen sterk afhankelijk is van de samenwerkingscapaciteit van het Haïtiaanse volk.

Of het samenwerkingsvermogen van de gewone Haïtiaan werkelijk de grootste uitdaging vormt, is zeer de vraag. Het is voorlopig vooral afwachten hoe het politieke spel zich in 2012 zal ontwikkelen. In beide kamers van het parlement kijkt president Martelly immers tegen een meerderheid van zijn politieke tegenstanders aan en ook de recente terugkeer van oud-dictator Jean Claude ‘Baby Doc’ Duvalier werpt vragen op over de politieke stabiliteit van Haïti. Een cruciale vraag is ook welke agenda het Westen in Haïti precies nastreeft en in welke mate westerse landen de politieke ontwikkelingen in het land zullen blijven sturen.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.