'Maharaja van Microsoft' stuit op protest van ngo's

Van maandag tot vrijdag gaat Gates op India-tournee om de ontwikkeling van
een anti-aidsvaccin te promoten. Het gaat om een project dat gefinancierd
wordt door de Bill and Melinda Gates Foundation. De Stichting is 24 miljard
dollar waard - een bedrag waarvan ze bij UNAIDS groen uitslaan. Het project
waarvoor Gates naar India komt, wordt gedragen het International AIDS
Vaccine Initiative (IAVI), dat van Gates 100 miljoen dollar kreeg toegestopt
en India uitkoos als basis voor de ontwikkeling van het vaccin. Het is niet
de eerste keer dat Gates’ Stichting iets doet voor India. Zo maakte
weldoener Gates onlangs 25 miljoen dollar vrij voor een inentingsprogramma
tegen Hepatitis B in de zuidelijke deelstaat Andhra Pradesh. Die ziekte
maakt voorlopig veel meer slachtoffers dan het aidsvirus.

Ondanks al die liefdadigheid moet Bill ook deze keer opletten voor
protestslogans en aankomende slagroomtaarten. Verschillende ngo’s
(mensenrechten en volksgezondheid) willen het sterk gemediatiseerde bezoek
aangrijpen om een oude verzuchting op de agenda te plaatsen: het feit dat
ziekenhuizen en farmaceutische bedrijven patiënten vaak gebruiken als
proefkonijn zonder daar de juiste vergoeding en/of medische begeleiding aan
te koppelen.

De People’s Health Movement, een koepel van honderd belangrijke ngo’s, vindt
het verdacht dat er nog niets bekend is over de vergoeding voor de
vrijwilligers die zullen deelnemen aan het IAVI-proefprogramma. De Joint
Action Council (JAC), dat in naam spreekt van verschillende
mensenrechtengroepen, vreest dat Gates misbruik wil maken van de lakse
wetten en de gebrekkige controle in India op het vlak van medische proeven.
In een land waar de helft van de bevolking analfabeet en chronisch arm is,
is het erg makkelijk om mensen ertoe aan te zetten medicijnen te nemen. De
attitude is meestal dat het beter is om een ongeteste medicijn te slikken
dan helemaal geen, aldus JAC-woordvoerder Purushottaman Mulloli.

Sinds de start van de economische liberalisering heeft India enkele
schandalen gekend met projecten die met buitenlands geld gespekt werden.
Vorige maand onthulde SAMA, een groep die zich toelegt op gezondheidszorg
voor vrouwen, dat minstens één staatshospitaal in New Delhi clandestien de
prikpil toediende aan vrouwen. Het gebruik van de prikpil Depo Provera was
officieel verboden omdat dat medicijn enkele nevenwerkingen vertoonde (onder
meer een verstoring van de menstruele cyclus), maar onder druk van
Upjohn/Pharmacia, de producent van Depo Provera, werd het product toch
gebruikt. Een jaar voordien kwam ook al aan het licht dat het Regionaal
Kankercentrum in de deelstaat Kerala medicijnen gebruikte waarvoor geen
officiële goedkeuring bestond. En dan is er nog het probleem met de
‘professionele donoren’: arme Indiërs die tegen betaling bloed afstaan als
het acute bloedtekort zich doet voelen. Volgens de experts van de ngo’s
profiteert de farmaceutische industrie in toenemende mate van het gebrek aan
overheidscontrole in de medische sector.

Het IAVI kent die onverkwikkelijke verhalen en heeft bij herhaling
aangekondigd dat de ontwikkeling van het aidsvaccin gepaard zal gaan met de
grootste transparantie. De ngo’s willen het bezoek van Gates aanwenden om
harde garanties te verkrijgen.