Maleisische justitie toont tekenen van onafhankelijkheid

Op 5 november nam het Maleisische hooggerechtshof de beslissing Raja Petra Kamaruddin vrij te laten. Petra is een prominent blogger en levert op zijn populaire site “Malaysia Today” scherpe kritiek op de overheid. De vrijlating van Petra werd onthaald op veel vreugde bij advocaten en tegenstanders van het regime. “Het is een mijlpaal, het toont dat ons rechtssysteem opstaat en vecht”, zegt grondwettelijk expert Malik Sarwar Imtiaz, Petra’s advocaat. “Het volk schreeuwt al lang om een moedig en onafhankelijk gerecht.”  

De beslissing betekent een nederlaag voor het “Interne Veiligheidsbesluit”. Met behulp van dit besluit worden journalisten, oppositieleden en critici geregeld gearresteerd en voor twee jaar vastgehouden. De Maleisische minister van Binnenlandse Zaken kan de tweejarige opsluiting naar eigen goeddunken oneindig vernieuwen. De praktijk heeft de oppositie verlamd: vaak komen slachtoffers van het besluit met een fysieke of mentale handicap uit de gevangenis.     

De arrestatie van Petra op 12 juni werd uitgevoerd op het hoogtepunt van de politieke oorlog tussen Najib Tun Razak en Ibrahim Anwar. De opsluiting werd gezien als een grote tegenslag voor Anwar. Petra is een politieke vriend van Anwar en zijn massaal bezochte website “Malaysia Today” draagt voor een groot stuk bij aan het succes van Anwar. Op de site worden bovendien beschuldigingen geuit aan het adres van vice-eerste minister Razak. Webmaster Petra werd onder meer aangeklaagd voor het linken van Najib met de moord op een tolk. De vrouw werd eerst doodgeschoten en haar lichaam werd nadien opgeblazen met C4-explosieven. Najib ontkende dat hij het slachtoffer kende of een romance met haar had.

Anwar en Razak zijn beide belust op de post van eerste minister. De huidige eerste minister Abdullah Badawi heeft aangekondigd af te zullen treden in maart 2009 en zijn post over te laten aan Najib, voorzitter van de regerende Barisan Nasional-partij. Alvorens dit gebeurt, zal Anwar proberen voldoende kamerleden aan zijn kant te krijgen om de dictatuur van Barisan omver te werpen. Hij is erop gebrand een nieuwe regering te vormen waarin hij de post van eerste minister zal bekleden.

In dit politiek klimaat werd Petra vrijgesproken. De rechtbank bepaalde dat Petra geen veiligheidsrisico is voor de natie zoals het openbaar ministerie verklaarde. “Het is een moedige beslissing”, zei Ragunath Kesavan, vice-president van de Maleisische raad van advocaten. “Het verdedigt niet alleen de vrijheid van meningsuiting, maar slaat ook het Interne Veiligheidsbesluit aan diggelen.”

“Deze beslissing geeft ons hoop dat het gerechtelijk systeem in de toekomst zal handelen uit moed, integriteit en onafhankelijkheid wanneer de vrijheid van een individu gevaar loopt door willekeurig machtsmisbruik.”

Belangrijk precedent

“Het is een tijd waarin het vertrouwen van het volk in de onafhankelijkheid van het gerecht beschaamd wordt. De beloofde hervorming van het gerecht nog moet plaatsvinden. Deze beslissing geeft ons hoop dat het gerechtelijk systeem in de toekomst zal handelen uit moed, integriteit en onafhankelijkheid wanneer de vrijheid van een individu gevaar loopt door willekeurig machtsmisbruik”, zei de voorzitter van de Maleisische balie Ambiga Sreenevasan.

De uitspraak schept een belangrijk precedent. De rechtbank ging akkoord met de argumenten van advocaat Malik: die stelde dat de rechtbank eender welke actie van de overheid in vraag mag stellen en kan nagaan op machtsmisbruik. Dat wordt voorzien in de Maleisische grondwet. “Ze kunnen zich niet meer verbergen achter absoluut stilzwijgen”, zegt oppositielid en advocaat Kulasegaran Murugesan. “De rechter wilde harde bewijzen voor de beschuldiging dat Petra een gevaar was voor de nationale veiligheid. Ze konden het hem niet geven.”

Mensenrechtenactivisten waarschuwen dat het Interne Veiligheidsbesluit nog altijd in voege is en dat een groot deel van het gerecht nog niet klaar is om dezelfde beslissing te nemen in de toekomst.