Marokkaanse boeren spelen in op klimaatverandering

De nieuwe maatregelen zijn een antwoord op de klimaatverandering. Voor 1990 kreeg de regio om de vijf jaar met ernstige droogte te maken, nu is dat om de twee jaar.
Er is weinig tijd te verliezen. “De boeren in Beni Mellal gebruiken irrigatiewater van twee stuwmeren en ondergrondse voorraden”, zegt Mohamed Boutfirass, één van de coördinatoren van het project. “In 1964 gaven de stuwmeren nog voldoende water voor alle gewassen, maar nu is het waterniveau met 45 procent gedaald. De boeren begonnen meer grondwater te gebruiken, maar ook dat is bijna op. Daarmee zitten we in de laatste rechte lijn naar de  verwoestijning.”
Daarom hebben het International Centre of Agricultural Research in the Dry Areas (ICARDA) en het Marokkaanse Institute of Agronomical Research (INRA) een project gelanceerd waarbij de landbouwmethoden inspelen op de grotere droogte. Door een maand eerder te zaaien, wordt gebruik gemaakt van de vroege regens en moeten boeren niet irrigeren in mei. Zo worden de planten ook gespaard van de hete winden uit de Sahara.
De onderzoekers hebben ook nieuwe graansoorten geïntroduceerd die in het labo beter bestand bleken tegen droogte, en de bemesting geoptimaliseerd. En tot slot is ook de irrigatie verminderd: de meeste gewassen blijken voldoende te hebben met 70 procent van het vroeger verbruikte watervolume.

Veelbelovend

De resultaten zijn veelbelovend. De introductie van het gewas tomouh heeft de oogsten met 110 tot 220 procent vergroot. De verminderde irrigatie bespaart de gemiddelde boer 1000 tot 1200 kubieke meter water, zonder invloed op de oogst.
“Het gevoel dat we te lijden hebben onder droogte is zo goed als verdwenen”, zegt Abdelkebir Sefraoui, één van de boeren die deelnemen aan het project. “De efficiëntie verbeterde: met minder moeite heb ik betere oogsten dan voordien. Ik ben eindelijk hersteld van de jaren van droogte.”
Bovendien, zegt hij, maken de nieuwe variëteiten, elk met hun specifieke structuur, hoogte en kleur, van de velden een lust voor het oog. “Ook dat is belangrijk voor een boer.”
Volgens een socio-economische studiegroep die verbonden is aan het project, zou de opbrengst met zo’n 35 procent gestegen zijn.

Autodiffusie

INRA en ICARDA hebben workshops georganiseerd in Ouled Zmam en Bradia om het project voor te stellen aan de lokale boeren. De boeren kregen ook de mogelijkheid om bezoek te brengen aan hun collega’s in de regio rond Agadir, een van de droogtste gebieden van Marokko. Daar konden ze met eigen ogen de gevolgen van watergebrek zien.
“Dat is de essentie van ons programma”, zegt Dr. Bahri Abdeljabar, nationaal coördinator van ICARDA. “De boeren doen het werk, zij zijn de belangrijkste spelers.”
Boer Sefraoui spreekt regelmatig met zijn buren over de voordelen van het nieuwe systeem, waardoor ook zij zijn overgeschakeld. “Dat zien we vaak op het terrein: autodiffusie, zonder tussenkomst van onderzoekers of technici”, zegt Boutfirass.
Toch kijken de boeren nog aan tegen toekomstige problemen. De commissie die beslist over de waterverdeling in Oum Rabbia wil de watertoevoer met de helft verminderen. Dat is vooral een gevolg van de concurrentie met andere sectoren, zoals het toerisme. “Die heeft enorme winstmarges en kan veel meer betalen per kubieke meter water dan deze boeren”, zegt Boutfirass. “Maar ook hier kan het project helpen: als we de productie maximaliseren,  kan de boer beter concurreren met andere sectoren.”