Marteling Afghaanse gevangenen gaat onder Obama gewoon door

In het artikel spreekt auteur Anand Gopal over grove mensenrechtenschendingen, die gewoon doorgingen nadat de Amerikaanse president Barack Obama vorig jaar aan de macht kwam. De Amerikaanse bevelhebber in Afghanistan, generaal Stanley McChrystal, beloofde een schonere oorlog met minder invallen en burgerslachtoffers. McChrystal trad in juni 2009 aan.
Gopal noemt verschillende voorbeelden van situaties waarbij Amerikaanse militairen willekeurig burgers in hun huizen doodschoten tijdens nachtelijke invallen. Die invallen vonden plaats omdat Talibanstrijders in de omgeving hinderlagen hadden gelegd of omdat zich mogelijk verdachten in de dorpen bevonden. Verdenkingen die vaak gebaseerd waren op informatie van inlichtingendiensten die achteraf niet bleek te kloppen.

Ongewapend

In november 2009 vielen Amerikaanse militairen het huis van Majidullah Qarar binnen, de woordvoerder van de Afghaanse minister van Landbouw. Ze zochten de neef van Qarar, Habib-ur-Rahman, een computerprogrammeur in overheidsdienst. Bij de inval werden twee andere, ongewapende neven doodgeschoten. De een werd geraakt toen hij in de richting van de deur rende, de ander toen hij zijn bloedende neef wilde helpen. Rahman werd uiteindelijk wel in het huis aangetroffen.
Rehmatullah Muhammad, een Afghaanse dorpsbewoner uit de centraal-oostelijke provincie Wardak, vertelt dat hij vorig jaar met negen andere dorpsbewoners werd opgepakt en overgebracht naar een detentiefaciliteit op Rish Khor, een Afghaanse militaire basis.
Het detentiecentrum werd gerund door Amerikanen in burger, waarvan niet duidelijk was of ze militairen, inlichtingenfunctionarissen of particuliere contractanten waren. Vanuit de geheime faciliteit in Rish Khor, werden de negen over gebracht naar de Amerikaanse gevangenis bij de luchtmachtbasis Bagram. Daar werden ze ondervraagd zonder dat ze juridische bijstand kregen. “Ik mocht alleen antwoorden met ja’ en ‘nee’ en niets toelichten”, zei Muhammad tegen Gopal.
In Zaiwalat, het dorp van Muhammadd, zijn de ongeveer driehonderd bewoners nu ‘s avonds en ‘s nachts bang voor invallen. In de afgelopen twee jaar werden in het dorp zestien mensen vermoord bij tien van die invallen.
Gopal zegt dat er nog een andere, geheime gevangenis is op de luchtmachtbasis Bagram, een die berucht is vanwege mishandelingen.

Martelpraktijken

Van de 24 mensen die Gopal interviewde voor zijn verhaal, stelden er 17 dat ze mishandeld waren op manieren die overeenkwamen met het misbruik in de Iraakse Abu Ghraib-gevangenis. Over Abu Ghraib kwamen enkele jaren geleden schokkende foto’s naar buiten. Artsen die lid zijn van de Onafhankelijke Afghaanse Mensenrechtencommissie en overheidsfunctionarissen hebben twaalf van de zeventien claims van Afghaanse gevangenen over martelingen erkend.
Tot de martelpraktijken behoorden onder meer het onthouden van slaap aan gevangenen, gevangenen ondersteboven aan het plafond hangen, ze in “stressvolle” posities houden en het gebruik van honden om de gevangenen te intimideren en soms te laten bijten.
Mensenrechtenorganisaties hebben al herhaaldelijk hun zorgen geuit over de verslechterende omstandigheden in Afghanistan, in het bijzonder in het zuiden en oosten van het land, waar de Talibanopstand het hevigst is.
“Het Amerikaanse leger heeft een aantal belangrijke concessies gedaan, maar we hebben nog steeds geen toegang tot alle gevangenen en detentiefaciliteiten”, zegt een woordvoerder van Amnesty International. “We kunnen niet onderzoeken hoe de situatie er nu voorstaat, omdat we niemand ter plaatse hebben. En er zijn ook geen mechanismen die ervoor zorgen dat Afghaanse of internationale partners dat kunnen onderzoeken.”