Massale werkloosheid voert spanning op in China

Net zoals in 1989 suddert het ongenoegen vooral bij pas afgestudeerde universiteitsstudenten die niet aan een job geraken. “Door de uitdijende internationale financiële crisis is de situatie voor de werkgelegenheid in ons land bijzonder slecht”, zei premier Wen Jiabao deze week aan zijn kabinet in een spoedvergadering over de arbeidsmarkt. “We moeten van de tewerkstelling van afgestudeerden uit het hoger onderwijs een prioriteit maken.”

Meer studenten

In zijn streven naar meer innovatie heeft China de voorbije jaren zijn hoger onderwijs sterk uitgebreid. Daardoor komen dit jaar 6,1 miljoen pas afgestudeerde universiteitsstudenten op de arbeidsmarkt, een half miljoen meer dan vorig jaar.
Hun vooruitzichten zijn weinig rooskleurig. In augustus vorig jaar vond meer dan 30 procent van de 5,6 miljoen afgestudeerden al geen baan, zegt het laatste Blauwboek van de Chinese Samenleving, een jaarlijkse publicatie van de Chinese Academie voor Sociale Wetenschappen.

Ook de ouders van de studenten morren. Ze hebben hun spaarcenten in een dure universitaire opleiding voor zoon of dochter geïnvesteerd. “Ze hebben ons altijd laten geloven dat al die extra lessen haar een plaats aan een topuniversiteit zouden opleveren en dat dit uiteindelijk tot een goede baan bij een bedrijf zou leiden”, zegt reisagent Wang Juanyi, wiens dochter vanaf komende zomer naar een baan moet uitkijken. “Maar nu de bedrijven mensen afdanken, zijn we daar niet meer zo zeker van.”

Uit vrees voor de groeiende onvrede hebben de Chinese leiders aangekondigd dat ze de volledige studiekosten terugbetalen als de afgestudeerde een baan aanvaardt in afgelegen, onderontwikkelde regio’s in het centrum en westen van het land. “De terugbetaling toont de wil van de regering om de arbeidsmarkt te stabiliseren”, zegt Chen Guangjin van de Chinese Academie voor Sociale Wetenschappen.

Botsingen

De Chinese economie groeide sinds 2003 met meer dan tien procent, met een piek van 11,9 procent in 2007, maar van juli tot september vorig jaar zakte dat ineens naar negen procent. Door de internationale financieel-economische crisis komt de expansie in gevaar waaraan het Chinese regime zijn geloofwaardigheid ontleent.

Doorgaans gaat men ervan uit dat de Chinese economie met minstens acht procent moet groeien om de werkloosheid onder controle te houden en sociale onrust te voorkomen. Maar de voorspellingen zijn niet zo gunstig. De financiële holding Goldman Sachs voorspelt dat de Chinese groei dit jaar tot zes procent zal terugvallen, het krediet-ratingbureau Moody’s Investors Service heeft het zelfs over vijf procent.
Als gevolg van de crisis gingen al 670.000 kleine en middelgrote bedrijven dicht. De overheid schat dat meer dan 10 miljoen migranten hun werk kwijt zijn.

“In 2009 kan de Chinese samenleving conflicten en botsingen verwachten die de bestuurscapaciteiten van alle niveaus van de Partij en de regering nog meer op de proef zullen stellen”, zegt Huang Huo van het nieuwsagentschap Xinhua.
Het protest van 1989 begon eveneens als gevolg van de economische problemen en breidde zich uit tot eisen voor democratie en politieke verandering. Op het Tienanmenplein in Peking ontaardde het protest in een bloedbad toen de ordediensten op ongewapende studenten en burgers schoot. Ook in andere steden in het hele land kwamen miljoenen mensen op de straat.
De regeringspartij probeert de economie nu te redden door massaal geld in infrastructuurprojecten te pompen maar de Wereldbank zegt dat de maatregelen onvoldoende zijn, tenzij ze gepaard gaan met meer uitgaven voor sociale zekerheid.