Media, met de M van misverstand

Eén. Eritrea, januari 1985. Het was mijn eerste reportage in de Derde Wereld, en mijn eerste reis die avontuurlijk genoemd kon worden. Op uitnodiging van de Eritrese bevrijdingsbeweging EPLF hosten we, doorgaans ‘s nachts, per Toyota pick-up, door hongersnood en oorlog. We sliepen al eens in de woestijn. We wasten ons in minuscule riviertjes. De oorlog was tastbaar. Ethiopische migs scheerden overdag over het berglandschap. We zagen slachtoffers van napalmbombardementen. We bezochten de ondergrondse verblijven en fabrieken die de bevrijdingsbeweging geconstrueerd had. We werden ontvangen door de latere president van onafhankelijk Eritrea, Isaias Afworki.
De wereld verkeerde op dat ogenblik nog volop in een We-are-the-World-stemming, en de krant en het tijdschrift, die in totaal drie journalisten uitstuurden, hoopten op originele berichten uit de hongergebieden. Dat was een eerste misverstand. De EPLF-gids, die ons toegewezen werd, moest de propaganda van zijn organisatie verzekeren, en zo buitenlandse steun voor zijn beweging losweken. Hij bood een educatief programma aan, waarin de droogte weliswaar aan bod kwam, maar dan vanuit oorlogsperspectief uitgelegd. Als die verduivelde Ethiopiërs wat minder bommen zouden gooien, konden de Eritreeërs dammen bouwen en hun woestenij bevloeien. De gids bracht ons naar kampen voor tot inkeer gekomen krijgsgevangenen, of naar oorden waar vrouwen deden alsof ze gelijkberechtigd waren.

En wij maar aansturen op een bezoek aan de hongersnood. Onze vragen vielen in dovemansoren. Meer: de gids leek niet te beseffen dat die hongersnood zich ook in zijn land afspeelde. Tot bloedens toe bleef hij blikjes met Kraft-kaas opendraaien, ons verder brood en confituur serveren, en zo mogelijk af en toe een inheems gerecht.

Toen we dan, bijna per abuis, op uitgeteerde nomaden botsten die, nadat ze hun dieren een na een hadden geslacht, naar een hongerkamp in Soedan strompelden, was hij er compleet het hart van in. De lokale bewoner was daar minder op voorbereid, minder tegen gehard, dan de verwende westerse journalisten, die al een portie BBC-beelden verwerkt hadden. En ’s avonds draaide hij toch weer gewoon een blikje kaas open, en verorberden we ons maal. Want zo was het gepland.

Twee. Als we, na een moeizame tocht over hobbels en stenen, in een huisje belandden waar we ons even konden verfrissen, kregen we steevast dezelfde vraag: ‘Kennen jullie dan Willy?’
Willy? Eerst moesten we het stof uit onze hersenen schudden. Elk van ons kende wel een Willy. Welke Willy? ‘Dé Willy, wie anders? Jullie komen toch uit België?’
We verkeerden in het ongewisse tot iemand naar een sticker wees.
‘Die heeft Willy ons gegeven.’
Het bleek verkiezingspropaga nda te zijn van Willy Kuypers, Volksunie-politicus uit Herent, die enkele maanden eerder zijn solidariteit met het Eritrese volk was komen rondbazuinen.
De Eritreeërs die we spraken waren altijd lichtelijk ontgoocheld wanneer bleek dat Willy helemaal niet zo’n vooraanstaand lid van het koninkrijk genoemd kon worden. Willy was beroemder in Eritrea dan in België.

Drie. Toen we onze Eritrese gastheren verlieten, trokken we nog even naar Soedan, waar hongerkampen vele tienduizenden vluchtelingen opvingen. De wereldpers kwam er kijken, maar nooit kreeg ik de indruk dat de filmbeelden de realiteit weergaven. De tv-ploegen filmden sjablonen, uitgemergelde lijven die ze vroegen hun ribben te tonen. Leken de stervenden niet uitgemergeld genoeg, dan kwamen ze niet in het journaal.

Dat soort logica ging ik later associëren met CNN. Er was wel meer van die vluchtelingen dat je nooit op tv zou zien. Dat ze vriendelijk waren, sociaal, dat ze thee schonken (zonder suiker), die ze zelf op houtskoolvuurtjes bereidden. Eigenlijk wist je op voorhand wat ze wel zouden vertellen. Dat er oorlog was, en dat het niet regende. Zelfs in hun uur van overlijden werd het script voor hen geschreven.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.