‘Meer controle nodig op bedrijfslobby’s in EU’

Greenpeace en de ngo Corporate Europe Observatory (CEO) hielden de nieuwe coalitie deze week boven de doopvont. De belangrijkste eis van ALTER-EU is de invoering, naar Amerikaans voorbeeld, van een verplichte elektronische registratie en rapportering voor lobbyisten. Telkens een lobbyist een afspraak heeft met een Europese beleidsmaker, moet uitvoerig geboekstaafd worden wie er lobbiet rond welke thema’s en voor welke opdrachtgever.

De bestaande vrijwillige gedragscodes die de lobbygroepen in Brussel hanteren, zorgen onvoldoende voor transparantie, zegt Erik Wesselius van CEO, een ngo uit Amsterdam. De toename van bedrieglijke lobbypraktijken, zoals pseudo-ngo’s die niet het algemene belang maar bepaalde bedrijfsbelangen dienen, vormt een bijkomende argument om te zeggen dat er dringend meer transparantie en een ethiek nodig is.

Volgens de cijfers van het Europese parlement zijn er 5.039 geaccrediteerde lobbyisten die in Brussel werken voor een reeks bekende merken als McDonald’s en Visa. CEO schat het werkelijke aantal lobbyisten tussen 15.000 en 20.000. Tweederde daarvan rijdt voor rekening van grote bedrijven. Uit een officieel rapport dat het Europees Parlement in 2003 publiceerde, blijkt dat 70 procent van de Europese lobbyisten voor bedrijven werken. Twintig procent behartigt ngo-belangen en de resterende tien procent verdedigt de belangen van regio’s, steden en internationale organisaties.

ALTER-EU roept de Europese Commissie ook op de ‘geprivilegieerde toegang’ van zakenlui tot hoge Europese functionarissen af te schaffen en om grenzen te stellen aan de draaideurpraktijken tussen de politiek en het bedrijfsleven. Het is volgens de ngo’s niet helemaal koosjer dat een zwaargewicht als Leon Brittan enkele maanden na zijn termijn als commissaris van Handel (1993-94) ondervoorzitter wordt van de investeringsbank UBS Warburg en adviserend directeur bij Unilever. ALTER-EU wil dat Europese commissarissen een lange afkoelperiode in acht nemen.

ALTER-EU zegt dat het gebrek aan transparantie de Europese Unie een slechte naam geeft. De ondoorzichtige besluitvorming zou bijgedragen hebben aan het Nederlandse en Franse neen tegen de Europese grondwet. Een argument waar de Europese Commissie wel oren naar heeft.

EU-commissaris voor fraudebestrijding en audits Siim Kallas verwelkomt het initiatief. We hebben vooral meer zichtbaarheid nodig. Dat betekent inderdaad registratie (van lobbyisten). De Est, die eerder dit jaar een reeks voorstellen lanceerde om de openheid en de toegankelijkheid van de Europese instellingen te verbeteren, wil de lobbyisten nog niet meteen de duimschroeven aandraaien. Deze Commissie wil minder regeltjes. Als (registratie) kan op vrijwillige basis, is dat prima voor mij. Maar ik sluit de mogelijkheid niet uit dat er uiteindelijk een wettelijke verplichting nodig is. Kallas voegt eraan toe dat de Europese Commissie later dit jaar meer concrete voorstellen zal doen in een Groenboek. (MM)