Meer dan 15.000 plant- en diersoorten met uitsterven bedreigd

Dit is een alarmbel voor de wereld, zei Achim Steiner, de directeur-generaal van de internationale milieuorganisatie IUCN. Groene jongens zijn erom bekend met doemscenario’s te komen aanzetten, maar deze rode lijst kan niemand ontkennen. De mensen die de economische en politieke beslissingen nemen, hebben ons te lang genegeerd. We staan op het punt de grenzen van de exploitatie te bereiken. Mensen moeten zich zorgen beginnen maken over de toekomstige leefbaarheid van de ecosystemen waarvan we zelf afhankelijk zijn.

De ‘rode lijst’ van de IUCN is de meest complete wetenschappelijke schatting van de soorten die met uitsterven zijn bedreigd. Dit jaar prijken er maar liefst 15.589 soorten op - meer dan ooit tevoren. Dat is maar net iets meer dan één procentje van alle soorten die er op aarde beschreven zijn, maar voor de lijst werd dan ook maar drie procent van alle soorten bekeken. En het is alleszins verontrustend omdat het blijkt te gaan om 12 procent van alle vogelsoorten, 23 procent van alle zoogdiersoorten, 32 procent van alle amfibiesoorten en 32 procent van de naaktzadige planten (waaronder de varens en de conferen).

De toestand is vooral ernstig in de tropen. Volgens het rapport zijn vooral in Australië, Brazilië, China, Indonesië en Mexico extreem veel soorten bedreigd. Ook zijn in een heel aantal landen soorten in het nauw gebracht die bijna of helemaal nergens anders voorkomen dan in een welbepaald klein gebied. De grootste proportie van dat soort bedreigde ‘endemische’ soorten leeft op tropische eilandstaten, maar het rapport geeft voorbeelden uit Colombia, India, Maleisië, Birma, Nieuw-Caledonië, Papoea-Nieuw-Guinea , de Filipijnen, Zuid-Afrika en de Verenigde Staten.

De belangrijkste boosdoener is de mens, rechtstreeks of onrechtstreeks. De grootste bedreigingen voor het overleven van soorten zijn vernieling of achteruitgang van hun natuurlijke leefmilieu. Een nieuwe dreiging die steeds meer erkend wordt, is klimaatverandering. Het IUCN-rapport voorspelt dat in diverse landen de behoeften van bedreigde soorten en de snel aangroeiende menselijke bevolking met elkaar in conflict zullen komen. Het somt ook diverse landen op die simpelweg geen geld hebben om in natuurbescherming te investeren.

Toch is er ook goed nieuws, vindt de IUCN. Om te beginnen is de organisatie enthousiast over de recordinteresse voor de natuurbeschermingsconferentie dit jaar. 81 landen, 114 overheidsagentschappen, meer dan 800 niet-gouvernementele organisaties en zo’n 10.000 wetenschappers uit 181 landen zijn nog tot 25 november in Bangkok.

Daarnaast kunnen we vele soorten nog van uitsterven redden, zegt David Brackett, de voorzitter van de Commissie voor het Overleven van Soorten van de IUCN. Hij geeft het voorbeeld van de witte neushoorn. Daarvan waren 100 jaar geleden nog slechts 50 dieren over, nu lijkt de populatie stabiel op ongeveer 11.000 dieren. (ADR)