Meer geld voor onderzoek naar supergewassen

Honger is een ingewikkelde zaak - ook wie elke dag zijn maag kan vullen met rijst of maniok, kan ziek worden omdat niet al zijn voedingsbehoeften gedekt worden. Van de naar schatting 840 miljoen hongerlijders in de wereld heeft een groot deel gebrek aan zogenaamde micro-nutriënten: vitaminen en mineralen die in een gezonde voeding niet mogen ontbreken. Volgens de initiatiefnemers van HarvestPlus lijden 3,5 miljard mensen in de ontwikkelingslanden aan ijzergebrek - de oorzaak van 100.000 gevallen van kraambedsterfte per jaar. Een half miljoen kinderen zijn blind en nog eens 4,4 miljoen hebben oogbeschadigingen door een gebrek aan vitamine A.

HarvestPlus wordt gedragen door twee onderzoeksinstellingen: het International Centre for Tropical Agriculture (CIAT) en het International Food Policy Research Institute (IFPRI). Met het geld van de Gates Foundation en kleinere subsidies van de Wereldbank en de Amerikaanse ontwikkelingssamenwerking wil HarvestPlus vanaf januari 2004 beginnen te sleutelen aan zes gewassen die deel uitmaken van het basisdieet van een groot deel van de wereldbevolking: rijst, tarwe, maniok, zoete aardappelen en bonen.

HarvestPlus is een nieuw paradigma voor de landbouw, zegt Joachim Voss, de directeur van het CIAT. Volgens Barbara Schneeman, een professor Voedingsleer aan de Universiteit van Californië, maakt het onderzoek naar voedzamere landbouwgewassen vooral gebruik van traditionele methodes als kruising en selectie. Maar toch zijn er ook plannen om te investeren in de ontwikkeling van transgene gewassen. HarvestPlus wil met name het onderzoek naar ‘gouden rijst’ versnellen - rijstsoorten die betacaroteen bevatten waardoor de gebruikers vitamine A gaan aanmaken. Voss stelt wel dat het aan de landen die hulp nodig hebben is om te beslissen of ze zich goed voelen bij transgene gewassen of niet.

Critici stellen dat het geld dat naar het hoogtechnologisch onderzoek van HarvestPlus gaat, elders beter zou kunnen worden gebruikt. Door de nadruk te leggen op technologische verbeteringen, wordt de aandacht afgeleid van de oorzaken van honger, zegt Anuradha Mittal, de directeur van het niet-gouvernementele Institute for Food and Development Policy (Food First). Mensen hebben honger omdat ze geen land bezitten, geen toegang hebben tot water of kredieten of hun producten niet naar de markt kunnen brengen. Mittal wijst erop dat India de op twee na grootste graanproducent ter wereld is en toch 380 miljoen inwoners telt die ondervoed zijn. Die mensen hebben honger omdat ze geen goed voedsel kunnen kopen - hoe zouden ze zich dan die nieuwe gewassen kunnen veroorloven? Mittal vreest bovendien dat de supergewassen ingezet zullen worden als Trojaans paarden om de wereld genetisch gewijzigde voedingsmiddelen te doen slikken.

Howarth Bouis, de directeur van HarvestPlus, geeft toe dat de supergewassen niet overal zonder slag of stoot geaccepteerd zullen worden. We zullen moeten inwerken op de voorkeuren van de consumenten. Hij geeft daar een onschuldig voorbeeld van. Witte zoete aardappelen vormen in veel Afrikaanse landen een belangrijk basisvoedingsmiddel. Anders dan gele zoete aardappel uit Noord-Amerika bevat de Afrikaanse soort echter bijna geen betacaroteen. Als Afrika ertoe kan gebracht worden gele zoete aardappelen te gaan eten, zullen de gevolgen van vitamine-A-gebrek in al die landen als sneeuw voor de zon verdwijnen. HarvestPlus steunt daarom de oprichting van een ‘Aardappelcentrum’ in Afrika om boeren voor te lichten over dat belangrijk verschil.

HarvestPlus http://www.harvestplus.org/