Meer troepen naar Afghanistan, maar zonder strategie

Zelfs over het doel van de missie in Afghanistan is er geen eensgezindheid meer. Zeven jaar na het verdrijven van de taliban twijfelt het Pentagon aan de ambitie van de vorige Amerikaanse president Bush om een bloeiende democratie op te richten in het land. Dat bleek vorige week duidelijk toen minister van Defensie Robert Gates het Amerikaanse Congres waarschuwde om “erg voorzichtig te zijn bij de aard van de doelen de we onszelf stellen in Afghanistan. Als we daar een soort Centraal-Aziatisch Walhalla willen oprichten, dan zullen we verliezen, omdat niemand ter wereld daarvoor de tijd, het geduld of het geld heeft”, zei hij.

Steeds slechter

En hoewel Gates benadrukte dat Washington aankeek tegen een “langdurige inspanning” om zelfs maar de meest minimale doelen te bereiken, lijken de Amerikaanse media zich steeds meer zorgen te maken over een “nieuw Vietnam”. Het coveritem in het toonaangevende tijdschrift Newsweek was getiteld: “Obama’s Vietnam: De analogie is niet exact. Maar de oorlog is Afghanistan begint er onrustwekkend goed op te lijken.”
Publieke verklaringen door hoge ambtenaren bij Defensie, waaronder Gates, zijn allesbehalve rooskleurig. In de laatste lente en zomer kregen de troepen te maken met het hoogste niveau van geweld sinds de invasie in 2001. In 2008 werden 132 Amerikaanse soldaten gedood, tegenover 82 in 2007. “Jullie brengen al lang genoeg verslag uit over de situatie in Afghanistan om te beseffen dat de situatie elke dag gevaarlijker wordt”, zei de voorzitter van de chef-staf, admiraal Michael Mullen, tijdens een briefing voor journalisten.
“Zelfmoordaanslagen en bermbommen komen steeds meer voor, volgens sommigen meer dan 40 procent meer dan vorig jaar. De taliban worden steeds stoutmoediger in hun pogingen de Afghaanse bevolking te intimideren, en de toevloed van militanten uit Pakistan houdt aan.”

Meer troepen

De VS hebben momenteel ongeveer 33.000 troepen in Afghanistan, naast 30.000 troepen uit andere Navo-landen. Daarvan hebben echter enkel de Britse, Canadese en Nederlandse soldaten de toelating om te vechten in het oosten en zuiden van het land, waar de taliban het sterkste staan. De bevelhebbers op het terrein vragen om 30.000 extra troepen in de komende zes tot negen maanden, een cijfer dat ook Mullen noemde in zijn briefing. Gates is voorzichtiger en sprak tijdens zijn hoorzitting over de tien- tot twaalfduizend troepen waar ook president Obama het over had tijdens zijn verkiezingscampagne. Gates is “erg sceptisch” over grotere troepenaantallen en vindt dat het Afghaanse leger, dat momenteel ongeveer honderdduizend soldaten telt, een grotere rol moet spelen.
De nieuwe Amerikaanse regering vindt ook dat andere Navo-lidstaten hun duit in het zakje moeten doen en meer troepen moeten leveren voor de gevechten op het terrein en voor het trainen van Afghaanse soldaten.

Scepsis

Obama stuurt een hooggeplaatste delegatie naar een aantal internationale bijeenkomsten in München ter voorbereiding van de verjaardag van de Navo in april. Vice-president Joe Biden, de nationale veiligheidsadviseur James Jones en de speciale vertegenwoordiger voor Afghanistan en Pakistan Richard Holbrooke moeten er de bondgenoten overtuigen van nieuwe engagementen. Maar ondanks alle steun voor Obama blijven Canada en Europa erg sceptisch over nieuwe troepen.
Holbrooke werkt intussen samen met generaal David Petraeus, hoofd van het centrale commando van het Amerikaanse leger, en met de nieuwe Amerikaanse ambassadeur in Kaboel, Karl Eikenberry, aan een omvangrijke herziening van de Amerikaanse strategie in Afghanistan. Holbrooke moet de doelstelling op korte en lange termijn herdefiniëren en een strategie uitwerken om ze te bereiken. Vrijwel iedereen is het erover eens dat het belangrijkste doel is “te vermijden dat Afghanistan gebruikt wordt als basis voor terroristen en extremisten om aanvallen te lanceren tegen de VS en bondgenoten.” Hoe die doelstelling bereikt moet worden, is minder duidelijk.

Surge

De dominante visie is dat een betere veiligheid voor de burgerbevolking essentieel is, en dat een “surge” zoals in Irak daarbij kan helpen. Een succesvolle verhoging van de troepenaantallen zou de publieke steun voor de taliban doen afnemen en “gematigde” leiders kunnen overhalen om met de regering in Kaboel te onderhandelen en het geweld terug te dringen. Maar het aantal sceptici groeit. Ze wijzen erop dat de situatie in Afghanistan en Irak niet vergelijkbaar zijn, en dat het land zo groot is dat zelfs een verdubbeling van het aantal soldaten nog ver beneden de normen blijft voor het controleren van rebellen. Er is ook onenigheid, ook binnen de Amerikaanse strijdkrachten, over waar en hoe die bijkomende troepen moeten ingezet worden. Sommigen zien ze het liefst dicht bij de grens met Pakistan om de aanvoerlijnen en infiltratieroutes van de taliban te blokkeren, anderen willen ze in steden en dorpen om de veiligheid onder de bevolking te verhogen.