Mensenrechtenactivisten optimistisch over VN-verdrag lichte wapens

Voor de Verenigde Naties is het duidelijk: niet alleen kernwapens zijn massavernietigingswapens, die twijfelachtige eer komt in de praktijk eerder toe aan lichte wapens als de Amerikaanse M-16, de Russische kalasjnikov of de Belgische FAL. Van dat slag zijn er wereldwijd 600 miljoen wapens in omloop en jaarlijks maken ze meer dan 500.000 doden. Dat zijn er 10.000 per week, het overgrote merendeel burgers en een derde uit een land dat zelfs niet in staat van oorlog verkeert.

Drie nieuwe rapporten over Congo, Haïti en Sierra Leone maken het probleem duidelijk. De drie landen verkeren momenteel in een staat van zeer broze vrede, alle drie werden ze overstroomd door wapens. Iedere keer weer worden vredesoperaties ondermijnd doordat de plaatselijke regeringen er niet in slagen om de instroom van wapens tegen te houden, aldus Denise Searle van Amnesty International.

Regeringen kunnen nog steeds volslagen wettelijk wapens verkopen aan elk regime dat de mensenrechten met de voeten treedt, of aan landen waarvan we weten dat de wapens hun weg vinden naar oorlogscriminelen, zegt Sarah Margon, directeur van Oxfam.

Maar “we hebben er een redelijk goed oog in dat de VN-lidstaten op die opvolgconferentie in juli tot een soort van mondiale standaard zullen komen om de verspreiding van lichte wapens te bestrijden, zegt Anthea Lawson van het Britse International Action Network on Small Arms (IANSA). Die standaard zou later dit jaar moeten uitmonden in een verdrag dat de legale verspreiding van wapens in landen als Congo, Haïti en Sierra Leone voortaan onmogelijk maakt.

In 2001 namen de VN een Actieprogramma aan dat de illegale handel in lichte wapens moest voorkomen, bestrijden en uitroeien. Een grote stap vooruit, omdat het de eerste keer was dat de wapenverspreiding op mondiaal niveau werd aangepakt. Er bleef echter nog veel werk over, omdat dit Actieprogramma enkel de illegale wapenhandel viseerde.

Alvast 43 landen en regionale blokken hebben zich voorstander getoond van een dergelijk verdrag, waaronder België. België speelde eerder al een voortrekkersrol in de succesvolle strijd op het totale verbod op landmijnen in 1997. Andere landen, als India, Egypte, Iran en ook de Verenigde Staten, zijn minder enthousiast. (JVP/ADR)