Mexicaanse boeren beven voor 2003

Het wegvallen van de importheffingen op 21 landbouwproducten was al acht
jaar aangekondigd. Het is de tweede fase in de liberalisering van de handel
in landbouwproducten tussen de VS, Canada en Mexico waarmee in 1994 in het
kader van het Noord-Amerikaans Vrijhandelsverdrag (NAFTA) werd begonnen.
Maar de Mexicaanse regering is rijkelijk laat met de nodige begeleidende
maatregelen. Onder druk van de boerenverenigingen beloofde de regering van
president Vicente Fox al enkele maanden geleden steunmaatregelen om de
boeren de omschakeling te helpen verteren. De Mexicaanse regering denkt
onder meer aan gunstige stroomprijzen en goedkope leningen voor kleine
boeren, maar concrete beslissingen zijn er nog niet.

Volgens boerenorganisaties komt de hulp te laat en zal de omvang ervan
onbetekenend zijn in vergelijking met de overheidssteun waarop boeren in de
VS en Canada kunnen rekenen. Het NAFTA-verdrag zegt merkwaardig genoeg
helemaal niets over die landbouwsubsidies. De VS beslisten dit jaar de hulp
aan hun boeren op te trekken tot 190 miljard dollar voor de komende tien
jaar. De jaarlijkse landbouwbegroting van de VS bedraagt 118 miljard dollar,
Mexico geeft dit jaar niet meer dan 3,8 miljard dollar uit. Volgens
Guadalupe Martínez, de voorzitter van de Permanente Landbouwraad die naar
eigen zeggen 13 miljoen Mexicaanse boeren vertegenwoordigt, moet die
begroting ten minste verdubbelen om de Mexicaanse landbouw overeind te
houden.

Voor de industrialisering van het noorden van Mexico heeft het
Noord-Amerikaanse Vrijhandelsverdrag wonderen gedaan, maar op het
platteland, waar een kwart van de Mexicanen en driekwart van alle arme
burgers woont, zijn er niet veel positieve effecten te merken. De Mexicaanse
landbouw heeft geen voordeel gehaald uit de eerste fase van de
liberalisering van de handel in landbouwproducten tussen de NAFTA-leden.
Volgens een studie van de Autonome Universiteit van Mexico is de gebruikte
landbouwoppervlakte de afgelopen acht jaar met 10 miljoen hectaren
gekrompen. 15 miljoen Mexicanen uit boerengezinnen, voor het overgrote deel
jonge mensen, zijn naar de steden getrokken of naar de VS geëmigreerd. De
landbouw levert nog maar vijf procent van het Mexicaanse bbp op.

De Mexicaanse boeren vrezen dat hun sector vanaf volgend nog dieper in de
problemen komt. Volgens de Grupo de Economistas y Asociados, een
onafhankelijke onderzoeksinstelling, heeft de nieuwe fase van de
landbouwliberalisering een direct effect op 500.000 boeren. Duizenden
daarvan zullen er waarschijnlijk de brui aan geven. De grootste klap voor de
Mexicaanse boeren komt in 2008. Dan moeten volgens de NAFTA-overeenkomsten
ook de importheffingen op maïs en bonen eraan geloven. Dat zijn de
belangrijkste voedingsmiddelen in Mexico; 2,8 miljoen Mexicaanse boeren
leggen zich hoofdzakelijk op de teelt van die producten toe. Boerenleidster
Guadalupe Martínez wil daarom dat het NAFTA-verdrag herzien wordt.

De Mexicaanse regering erkent dat de situatie op het platteland niet
rooskleurig is. Maar volgens minister van Landbouw Javier Usabiaga zijn die
problemen vooral te wijten aan de regeringen van de voorbije 10 jaar die
hebben nagelaten en beleid te voeren dat de Mexicaanse landbouw
competitiever had kunnen maken. Minister van Economie Luis Derbez heeft
verklaard dat Mexico niet zal proberen de afspraken met zijn NAFTA-partners
te laten wijzigen. Mexico pleit wel voor import- en exportquota’s voor de
producten waarvoor de heffingen worden afgeschaft, en zal er in Washington
op aandringen dat de Amerikaanse landbouwsteun wordt verminderd.