Mexico maakt zich op voor hervorming noodlijdende oliesector

Pemex was altijd een kip met gouden eieren voor Mexico. De voorbije twee jaren financierde de Mexicaanse staat ongeveer 40 procent van zijn uitgaven met oliedollars. Maar de kip werd zo zwaar gepluimd dat ze niet meer lang te leven heeft. Pemex heeft meer schulden dan zijn patrimonium waard is. De onderneming kan al lang niet meer genoeg geld vinden om te investeren in moderne technieken om de laatste resten uit bestaande olievelden te halen en om nieuwe velden diep in de Golf van Mexico aan te boren. Mexico heeft nog voor 9 jaar en drie maanden olie, zeggen de laatste rapporten.
Alle Mexicaanse politici zijn het erover eens dat er iets moet gebeuren, maar niemand weet goed wat. Er is ook geen eensgezindheid over mogelijke uitwegen uit de crisis. Pemex werd in 1938 genationaliseerd, nadat de toenmalige regering Britse en Amerikaanse oliemaatschappijen het land had uitgezet. Voor belangrijke politieke strekkingen en hun achterban zou de herprivatisering van de onderneming neerkomen op heiligschennis. Ze willen zelfs niet weten van verregaande samenwerking met privébedrijven.

Wegblokkades

Andrés López Obrador, de presidentskandidaat van de linkse PRD die het in 2006 nipt moest afleggen tegen Caldéron, herhaalde de voorbije weken dat “rechts” Pemex wil privatiseren en waarschuwde voor gewelddadige protesten. Op een meeting in de hoofdstad dreigde hij zondag met de wegblokkades en bedrijfsbezettingen. Volgens hem wil de regering “onze olie-industrie overdragen aan een vraatzuchtige oligarchie”.
De regering-Calderón heeft geen privatiseringplannen bekend gemaakt, net zo min als de regeringspartij PAN of andere partijen. Ook andere concrete hervormingsplannen liggen nog niet op tafel.
Cuauhtémoc Cárdenas, een vroegere presidentskandidaat van de PRD, zag zich gedwongen zijn partijgenoten te waarschuwen geen offensief te beginnen “tegen een privatisering die niemand heeft voorgesteld.” Hij vindt dat zijn partij zelf het initiatief moet nemen en een hervormingsproject moet uittekenen.
Mexico is met productie van 3,1 miljoen vaten per dag de zesde olieproducent ter wereld. Het land voert daarvan 1,5 miljoen vaten per dag uit. Pemex behoort tot de grootste tien oliemaatschappijen ter wereld. Maar het bedrijf heeft geen geld om het huidige productieritme nog lang vol te houden. Er zijn zware investeringen nodig om op een betaalbare manier de laatste olie uit bestaande velden te halen en om nieuwe olievelden op grote diepte in de Golf van Mexico aan te boren.
Mexico heeft ook niet voldoende geïnvesteerd in raffinaderijen. Daardoor moet het land nu 40 procent van zijn brandstof invoeren.

Plannen

De regering zegt dat ze het aan het parlement overlaat de hervorming van Pemex uit te tekenen. Volksvertegenwoordigers van de PAN, de conservatieve partij van president Calderón, breken een lans voor een nieuw statuut dat Pemex zou toelaten samen te werken met andere staatsbedrijven of met een aantal privéondernemingen.
De eveneens behoudgezinde PRI, de partij die Mexico van 1929 tot 2000 bestuurde, wil delen van Pemex op de beurs laten noteren en partners zoeken die mee willen investeren in de exploratie van olievelden in diepe wateren. Beide partijen vinden ook dat de onderneming meer autonomie moet krijgen ten opzichte van de regering, zodat het beleid bepaald kan worden door echte managers.
De linkse PRD zegt dat ze in maart geen voorstellen op tafel wil leggen. Maar López Obrador heeft wel aangegeven dat Pemex volgens hem gered kan worden met een noodinvestering van 27 miljard euro per jaar. Daarvoor wil de partij de hoge personeelsuitgaven in de overheidssector aftoppen en gebruik maken van de meeropbrengsten die de export van olie nu oplevert dankzij de hoge olieprijzen. Op die manier zou al het nodige geld om nieuwe raffinaderijen te bouwen en nieuwe olievelden te zoeken, van de staat komen.
Economen vinden dat Obrador onhaalbare plannen smeedt. Om 13,5 miljard euro te halen uit besparingen op de ambtenarenlonen, moeten er 42 procent van de loonmassa af. Dat lijkt politiek onhaalbaar. De meeropbrengsten van de olie-export afromen is al even moeilijk: op dat geld kunnen de deelstaten aanspraak maken, en die zien die geldstroom niet graag verminderen. Bovendien heeft Mexico niet de nodige technologie in huis om olieboringen in het diepste deel van de Golf van Mexico uit te voeren.