Microziekteverzekering

Verzekerd tegen de factuur

Een plattelandsvrouw die dankzij een kleine lening een kraampje op de markt kan beginnen, een boer die een machine of een nieuw werktuig kan kopen. Microkredieten hebben al langer hun nut bewezen. De VN riep 2005 zelfs uit tot jaar van het microkrediet. Maar nu gaat ook gezondheidszorg in het Zuiden de microtoer op. In heel wat Afrikaanse landen zijn de afgelopen jaren microziekteverzekeringen opgericht. Dankzij kleine bijdragen krijgen specifieke bevolkingsgroepen zo betaalbare toegang tot gezondheidszorg. Patrick Develtere van het Hoger Instituut voor de Arbeid van de KU Leuven schetst de context waarin deze nieuwe trend is ontstaan.
‘Tot twintig jaar geleden was gezondheidszorg in de meeste Afrikaanse landen gratis. Maar de kwaliteit liet vaak te wensen over. Bovendien hadden weinig mensen toegang tot deze gratis zorg omwille van de afstand. Letterlijk, maar ook figuurlijk. Voor sommige bevolkingsgroepen is het culturele verschil met de moderne geneeskunde nog altijd te groot. Om aan deze gebrekkige gezondheidszorg iets te veranderen kwamen de Afrikaanse ministers van gezondheid op de conferentie van Bamako (Mali) in 1987 een aantal maatregelen overeen. Ze wilden de gezondheidszorg beter inbedden in de lokale maatschappij door in de dorpen elementaire hulpposten op te richten.
Voor deze hulpposten gingen ze ook mensen uit de dorpen zelf opleiden. Volgens een trapsysteem kwamen dan beter uitgeruste posten en ziekenhuizen op centrale plaatsen en in steden. Maar belangrijker is dat medische zorgen voortaan niet meer gratis waren. Deze maatregel kwam er vooral onder impuls van de Wereldbank. Als voor medische zorg betaald moet worden, zouden de consumenten ze niet alleen meer gaan appreciëren, maar ze zouden ook kritischer zijn. Dat kan de kwaliteit alleen maar ten goede komen, was de achterliggende gedachte.
Maar de kloof die Bamako wilde dichten, is juist groter geworden. Gezondheidszorg mag dan wel toegankelijk en beter georganiseerd zijn, daarom bereik je de consument nog niet. Er moet nu betaald worden. En dat is niet voor iedereen zo vanzelfsprekend. De microziekteverzekeringen zorgen voor een nieuwe correctie op dit probleem.’ (wd)

Belgische ervaring exporteren

Elf spelers uit gezondheidszorg, ziekenfondsen en ontwikkelingssamenwerking richtten onlangs het Belgisch Platform Microverzekering en Mutualiteiten (MASMUT) op. Het platform heeft als doel de financiële toegankelijkheid van goede gezondheidszorg in het Zuiden te verbeteren. De initiatiefnemers willen daarvoor hun kennis en ervaring bundelen en ten dienste stellen van de Derde Wereld.
de openingszitting van MASMUT op 28 maart legde Bart Criel van het Tropisch Instituut voor Geneeskunde uit waarom ziekteverzekeringen zo belangrijk zijn. ‘Armoede en ziekte gaan duidelijk hand in hand. Wie ziek is, betaalt zich arm, en wie arm is en ziek wordt, wordt nog zieker. Ziekenfondsen zijn dus een middel om armoede te bestrijden.’ Verder wees Criel er op dat ziekenfondsen, als vertegenwoordiger van een grote groep consumenten, kwaliteitseisen kunnen stellen aan de zorgverstrekkers. En tegelijkertijd zorgen ze ook voor een stabiele bron van inkomsten voor die zorgverstrekkers. Ziekenfondsen waarborgen met andere woorden de financiering van de gezondheidszorg. Bij dit mooie plaatje heeft Bart Criel zelf ook een bedenking: ‘We moeten ons steeds blijven afvragen hoe we dit soort initiatieven kunnen subsidiëren zonder de lokale solidariteitsdynamiek te ondergraven.’
Pia Waelkens, ook van het Tropisch Instituut, licht de doelstelling van MASMUT verder toe: ‘We willen een forum zijn dat advies kan geven en projecten kan analyseren op zoek naar knelpunten. We hebben gemerkt dat er nood is aan feedback. Heel wat ontwikkelingsprojecten houden verband met gezondheidszorg en ziekteverzekering, maar ze hebben lang niet allemaal de nodige kennis en ervaring. Die hebben wij in België wel. Sociale zekerheid is een van de grote troeven van ons land. Waarom zouden we die kennis en ervaring niet delen?’
platform MASMUT zal deelnemen aan conferenties en zelf seminaries organiseren. Er is ook een website waarop analyses en verhalen over successen en mislukkingen komen. Naast het Tropisch Instituut behoren ook het Centrum Sociale Economie van de Universiteit Luik en het Hoger Instituut voor de Arbeid van de KU Leuven tot de initiatiefnemers. Verder nog de Belgische Technische Coöperatie, het Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking, het Fonds voor Ontwikkelingssamenwerking, Wereldsolidariteit, Socialistische Solidariteit, de Landsbond der Christelijke Mutualiteiten, het Nationaal Verbond van Socialistische Mutualiteiten en tenslotte de Belgische Raiffeisen Stichting. (wd)
www.masmut.be

Successen in het Zuiden

Medische hulp en sociale zekerheid gaan bij ons hand in hand. Iedereen draagt zijn steentje bij en zo kunnen we allemaal genieten van de nodige medische zorgen. Een mooi systeem, dat echter niet overal vanzelfsprekend is. In sommige culturen leeft bijvoorbeeld de overtuiging dat wie spaart voor als hij ziek zou worden, ziektes aantrekt. Toch krijgen lokale initiatieven in het Zuiden steeds meer navolging. Enkele van die initiatieven in cijfers:
De mutualiteit van Bwamanda in de Democratische Republiek Congo
Op 20 jaar tijd sloten 114.000 mensen uit Bwamanda, een district in het noordwesten van de Evenaarsprovincie, zich aan bij het lokale ziekenfonds. Dat komt overeen met zo’n 60 procent van de plaatselijke bevolking. Omdat ziekenhuisrekeningen voor velen onbetaalbaar zijn, richtte de ngo CDI-Bwamanda (Centre de Développement Intégral) in 1986 een ziekenfonds op. De inschrijvingen daarvoor gebeuren ieder jaar tussen januari en maart. Dan wordt de oogst verhandeld en hebben de boeren en de handelaars voldoende baar geld. Centraal in dit project staat de dialoog tussen consumenten en zorgverstrekkers.
De Rwandaise d’Assurance Maladie (RAMA) in Rwanda:
Op vijf jaar tijd sloten 150.000 mensen zich aan bij RAMA. Met een jaarlijkse bijdrage tussen 1 en 2 euro verzekeren de leden zich van primaire medische zorgen. RAMA werd in 2001 opgericht als een ziekenfonds voor ambtenaren van de staat en voor werknemers van bedrijven die eigendom zijn van de staat. In 2002 opende RAMA zijn diensten ook voor de privésector.
De Coordination Régionale des Mutuelles de Santé de Thiés (CRMST) in Senegal:
In het gebied rond Thiés, de tweede grootste stad in Senegal, organiseerden 39 ziekenfondsen zich in de CRMST. Samen vertegenwoordigen ze zo’n 60.000 consumenten. CRMST houdt zich onder meer bezig met AIDS-preventie en collectieve onderhandelingen met de ziekenhuizen. (wd)
Reageer op dit artikel via info@mo.be