'Migratie tegenhouden is onefficiënt en onmenselijk'

De openingstoespraak van Guy Verhofstadt was in zekere zin een synthese van de bevlogen toespraken die hij de voorbije acht jaar op diverse internationale fora hield. Als hij de Belgische regering niet leidt, maakt de premier vaak scherpe analyses van de wereld rondom, zoals: ‘14 procent van de wereldbevolking woont in het Westen. Die 14 procent beschikt wel over 73 procent van het mondiale inkomen. Het is dan ook maar normaal dat mensen naar hier willen komen.’
Ook voormalig Mexicaans president Ernesto Zedillo stelde dat de globalisering vandaag resulteert in een verscherpte tegenstelling tussen arm en rijk, zelfs als je de groei van China en India incalculeert. ‘We moeten de globalisering inclusiever maken, met andere woorden: we moeten miljarden mensen in de hele wereld een reden geven om te geloven dat ze een deftige kans hebben om hun levensstandaard te verbeteren in plaats van vast te zitten in eindeloze armoede.’

Verhofstadt sneerde met name naar de “Fort Europa aanpak” van migratie. ‘Europa en de VS geven vandaag meer geld uit aan het controleren van migratie dan aan de ontwikkeling van de landen van herkomst. Maar laat ons eerlijk zijn, deze strategie werkt gewoon niet. Erger nog, ze is egoïstisch en zelfs onmenselijk.’ Europese Commissie voorzitter José Manuel Barroso nuanceerde dat later: ‘Ontvangst- én vertreklanden moeten de migratie kunnen managen om de ontwikkelingsmogelijkheden te kunnen waarmaken.’

Voor een positieve aanpak mikt de premier op de eerste plaats op meer geld voor ontwikkelingssamenwerking: ‘Eerst en vooral moeten we de overeengekomen 0,7 procent van het BNP voor ontwikkelingssamenwerking realiseren. We hebben daar al jaren over gesproken. Nu is het moment om onze beloften waar te maken.’ De premier werd duidelijk niet geremd door de analyses van zijn eigen achtjarige beleid op dat vlak waaruit blijkt dat de Belgische ontwikkelingssamenwerking vorig jaar daalde en dat we zonder schuldkwijtschelding nauwelijks 39 procent van het BNP halen. (lees hier een recente analyse van het Belgische ontwikkelingsbeleid door John Vandaele).
Daarnaast herhaalde Verhofstadt zijn vurige pleidooi voor het schrappen van (landbouw)exportsubsidies. Ook daarin werd hij meer dan volmondig bijgetreden door Zedillo.

Secretaris-generaal Ban Ki-moon is uit ander hout gesneden dan Verhofstadt. Binnen zijn diplomatieke taalgebruik neemt de secretaris-generaal echter wel standpunten in. ‘We zijn hier niet om een blauwdruk te maken om de internationale migraties te beheersen. Dat is immers onmogelijk: mensen verhuizen vanuit de aantrekkingskracht van een beter leven, vanuit de angst voor gevaar of wanhoop, als antwoord op de krachten van de markt, als respons op de roep van het hart.’ Toch gelooft Ban Ki-moon dat het nodig is internationale afspraken te maken om te komen tot een betere migratie-ervaring. ‘We kunnen garanderen dat mensen migreren op een veilige en legale manier, een manier ook die hun rechten beschermt.’
Op onze vraag of een proces dat zo nauw verbonden is met de VN niet veel meer nadruk zou moeten leggen op mensenrechten -het woord komt in het hele programma van de tweedaagse niet voor- dan op economische voordelen, antwoordde de secretaris-generaal ‘dat de band tussen het Global Forum en de VN tot nu toe beperkt was tot de deelname van speciaal gezant Sutherland.’ En van Sutherland is geweten dat hij juist heel erg gekant is tegen de mensenrechten-benadering van migratie.

Op de persconferentie benadrukte Mary Robinson, die gisteren de Civil Society Day modereerde, wel het cruciale belang van mensenrechten. Zij verwoordde ook de frustratie van de middenveldgroepen dat de afstand tussen hun werk en dat van de regeringsdelegaties zo groot is. ‘Wij hopen dat we samen op weg kunnen gaan naar Manilla’, zei Robinson, verwijzend naar de plek waar volgend jaar het tweede Global Forum moet plaatsvinden.