Milieubepalingen CAFTA roepen tegenstrijdige reacties op

Dit jaar beslissen het Amerikaanse Congres en de parlementen van Costa Rica, El Salvador, Guatemala, Honduras, Nicaragua en de Dominicaanse Republiek over de ratificatie van het Midden-Amerikaanse vrijhandelsakkoord CAFTA. Goedkeuring door deze wetgevende organen is noodzakelijk om het akkoord dat de landen begin vorig jaar tekenden, in werking te laten treden.

Het milieuhoofdstuk van het akkoord opent met de opmerking dat de partijen in deze het volste recht hebben om hun eigen koers te varen. Er wordt uitgegaan van de goede wil van de landen om discreet te handelen in milieukwesties.

CAFTA voorziet verder in een Raad voor Milieuzaken waarvan onder meer vertegenwoordigers van de ministeries van Milieu zullen zetelen. De leden van de Raad moeten binnen een jaar nadat CAFTA in werking is getreden, bij elkaar komen. Daarna volgt elk jaar een nieuwe bijeenkomst om de werking van het verdrag te evalueren, tenzij de partijen anders overeenkomen.

In het verdrag is ook vastgelegd dat iedere inwoner van de lidstaten een klacht kan indienen tegen niet-nakoming van de milieuverplichtingen bij een orgaan dat door de landen wordt ingesteld. Dat orgaan krijgt de bevoegdheid om wetsvoorstellen te doen. De landen beloven in het verdrag om binnen zes maanden na ratificatie een arbitragegroep van 28 onafhankelijke experts in te stellen die zich moeten buigen over milieugeschillen.

Volgens Patricia Panting, minister van Milieu van Honduras en tijdelijk voorzitter van de Centraal Amerikaanse Milieu- en Ontwikkelingscommissie (CCAD), is het feit dat er een hoofdstuk gewijd is aan het milieu al een overwinning op zich. Bovendien kan de overeenkomst Midden-Amerika financiële steun van de Verenigde Staten opleveren voor milieuprojecten, zegt zij.

Marco González, secretaris van de CCAD, benadrukt dat de vorming van een Raad voor Milieuzaken een cruciale voorwaarde voor de Midden-Amerikaanse landen was om CAFTA te ondertekenen. De landen hebben zichzelf erop vastgelegd hun eigen wetten te volgen en eigen prioriteiten te stellen, maar ook ingestemd met een beleid dat gericht is op een hoog niveau van milieubescherming en verbetering van de huidige regelgeving.

De niet-gouvernementele organisatie Citizens Trade Campaign, een koepelorganisatie van Amerikaanse groeperingen op het gebied van milieu, arbeid, landbouw en consumentenbelangen, verwacht echter dat CAFTA het milieu weinig heil zal brengen. Citizens Trade en andere ngo’s lobbyen in de VS tegen ratificatie van het verdrag.

Ook in Midden-Amerika proberen maatschappelijke groepering het akkoord tegen te houden. Zij zijn onder meer bang voor negatieve gevolgen van het openen van de grenzen, omdat qua economische kracht en ontwikkeling grote verschillen bestaan tussen partners in CAFTA.

De milieuclausules in het verdrag zijn pure retoriek omdat er geen mechanismen of maatregelen bestaan die van de landen eisen dat ze het milieu beschermen, zegt Angel Ibarra, voorzitter van de Salvadoraanse Ecologische Eenheid.

Andere ngo’s zijn positiever. De Salvadoraanse groepering Salvanatura, de Stichting voor Natuurherstel in Costa Rica, het Hondurese Netwerk van Ecologen voor Duurzame Ontwikkeling en tien andere groeperingen schreven in januari in een brief aan Amerikaanse wetgevers dat ze blij zijn met het verdrag. De concrete stappen die zijn opgenomen in het akkoord, waaronder de Raad voor Milieuzaken, vormen volgens hen een goede aanzet voor betere milieubescherming in Midden-Amerika.

Minister Panting van Honduras wuift de bezwaren tegen milieuclausules in CAFTA weg door te wijzen op de verdiensten van de CCAD, die vijftien jaar geleden werd opgericht. Ook die instelling wist volgens haar met goede wil veel te bereiken. In 1990 had niet één land in deze regio milieuwetgeving. Nu hebben we wetten, instituten en milieumanagement, aldus Panting. Volgens Marco González heeft de CCAD niet alleen een belangrijke rol gespeeld in het regionale milieubeleid, maar ook in de ratificatie van belangrijke internationale verdragen over biodiversiteit en klimaatverandering. (JS/ADR)