'Milities hinderen vrije verkiezingen in Rio de Janeiro'

Gouvea Vieira reageert op een incident dat afgelopen week het wereldnieuws haalde: journalisten die in de sloppenwijk Batán undercover een reportage maakten voor de krant ‘O Dia’, werden op 14 mei opgepakt door een paramilitaire groep die plaatselijk bekend staat als ‘de militie’. Ze werden geslagen, kregen elektrische schokken toegediend en werden bijna verstikt met plastic zakken over hun hoofd. Na acht uur werden ze weer vrijgelaten.
José Mariano Beltrame, staatssecretaris voor Veiligheid in Rio de Janeiro, erkent dat actieve leden van de burgerlijke en militaire politie deel uitmaken van paramilitaire groepen die in een aantal sloppenwijken de dienst uitmaken. Het is echter moeilijk daar iets aan te veranderen, omdat er vaak geen bewijzen zijn voor de intimidatie.
Volgens Gouvea Vieira maakt de aanwezigheid van de paramilitaire milities, waar ook mensen uit de rechtelijke macht bij betrokken zouden zijn, vrije, democratische verkiezingen in sommige sloppenwijken onmogelijk.
De milities, die meestal worden aangestuurd door nog werkende of gepensioneerde politiefunctionarissen, zijn volgens het stadsbestuur van Rio de Janeiro aanwezig in 63 sloppenwijken. Andere wijken staan onder controle van drugsbendes, die “duidelijk gezien worden als criminele groepen”, zegt Gouvea Vieira. Bij de milities is dat niet altijd even duidelijk. Die worden meestal geaccepteerd omdat ze een functie hebben als wetshandhavers.

Ilegale diensten

De milities ontstonden de afgelopen jaren onder het voorwendsel van ‘drugsbestrijding’, maar in feite werden ze zelf een partij in de drugshandel. Ze leggen hun eigen regels op en dwingen bewoners en winkeliers te betalen voor illegaal geleverde diensten als beveiliging, transport, elektriciteit, gas en kabel-tv.
Volgens Gouvea Vieira, een journaliste die in 2004 voor Braziliaanse Partij voor Sociale Democratie (PSDB) in de gemeenteraad werd gekozen, behoren drie gemeenteraadsleden tot de milities en is het doel om het aantal vertegenwoordigers uit de milities dit jaar te verdrievoudigen.
Ze wijst erop dat er 1,7 miljoen mensen in wijken wonen die onder controle staan van paramilitaire milities. “Hun bewegingsvrijheid is beperkt en buitenstaanders kunnen de wijken niet vrij betreden”, zegt ze. Criminelen infiltreren volgens haar in overheidsinstellingen en er is sprake van wijdverbreide straffeloosheid.
De politie in de staat Rio de Janeiro heeft een reputatie als een van de meest gewelddadige korpsen ter wereld. Amnesty International rapporteerde in 2007 dat tenminste 1.260 mensen in de staat werden vermoord door de politie. De doden werden officieel geregistreerd als slachtoffers van gewapende conflicten met de politie.