Minder is meer

Een beetje geoefend boekenlezer leest gelukkig door de eerste irritaties heen, waardoor hij in Maya’s dochter een heel menselijk verhaal ontdekt dat in een verrassend heldere en bijna feitelijke taal verteld wordt. De wereld van hoofdpersonages Sripathi Rao en zijn vrouw Nirmala valt uiteen op de herkenbare manier van mensen die naast het geluk grijpen en bovendien in een land wonen dat elk ongeluk genadeloos afstraft. ‘Uit de restanten van andermans leven werden aan de rand van het bestaan van de middenklasse nieuwe landschappen gecreëerd’, schrijft Anita Rau Badami. De familie Rao behoorde tot de middenklasse, maar haar status brokkelt af en iedereen is op zijn of haar manier bezig de schijn op te houden.
De onderliggende thematiek van deze roman is heel oosters en tegelijk uitgesproken universeel: verlies en het lijden dat daaraan vast hangt, is een louterende ervaring die de mens dwingt terug te keren naar zijn eigenlijke kern. Dood, sociale achteruitgang, vernedering: er is weinig dat de familie Rao bespaard blijft en er is weinig dat hen er op voorbereid heeft: ‘Ik ben niet van steen, wilde hij zeggen. Ik zit vol tranen, maar als ik die toelaat, kan ik dit harde pad naar het eind van mijn leven niet vervolgen.’
Een tijdlang zuigt het verhaal de lezer mee in een gevoel van onafwendbare aftakeling. Dat is het sterkste stuk van de roman, al gaat de auteur net iets te ver om helemaal geloofwaardig te blijven. Als naar het einde toe het ene na het andere personage verlost wordt uit zijn eigen psychische gevangenschap en ze stukje bij beetje als herboren mensen boven water komen, komt die geloofwaardigheid nog wat meer onder druk. Gelukkig is Maya’s dochter een verlossingsfabel en geen documentaire over het leven van de aan lager wal geraakte middenklasse in Zuid-India. En het is een aangrijpende roman.(gg)
Maya’s dochter door Anita Rau Badami is uitgegeven door De Geus. 411 blzn. ISBN 90-445-0803-2