Misbruik huispersoneel in Azië en Midden-Oosten gaat onverminderd door

“Er zijn ontelbaar veel gevallen van werkgevers die hun personeel bedreigen, slaan, verkrachten en soms zelfs vermoorden”, zegt Nisha Varia, onderdirecteur van de vrouwenrechtenafdeling van de Amerikaanse mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch. “Overheden moeten geweld voorkomen door het arbeids- en immigratiebeleid te hervormen. Met name gastarbeiders zijn nog steeds overgeleverd aan de grillen van hun werkgevers.”

Ongebreideld machtsmisbruik

Het grootste deel van het vrouwelijk huispersoneel in het Midden-Oosten komt uit Indonesië, Sri Lanka, de Filipijnen en Nepal. Ze werken voornamelijk in Saoedi-Arabië, Koeweit, de Verenigde Arabische Emiraten. In deze landen bestaat geen arbeidswetgeving die het huispersoneel bescherming biedt. Er staan geen straffen op uitbuiting of misbruik.
Het restrictieve immigratiebeleid van deze landen verergert de situatie van het huispersoneel: in de meeste gevallen is hun verblijfsvergunning direct verbonden aan hun werkgever. Die kan beslissen over de immigratiestatus van de werknemer, de mogelijkheid van job te veranderen of het recht om terug naar huis te keren. Daardoor zijn huiswerkers vaak slachtoffer van ongebreideld machtsmisbruik: ze worden opgesloten, niet betaald of op talloze manieren misbruikt.
De betrokken overheden ontvangen jaarlijks duizenden klachten van huispersoneel. De vaakst gehoorde klachten zijn onbetaald werk, te weinig eten, te lange werdagen en een gebrek aan slaap. Een substantieel aandeel van de klachten betreft verbaal, fysiek en seksueel misbruik. Een groot deel van de klachten wordt nooit gerapporteerd omdat de werkers het huis nooit mogen verlaten, omdat ze onvoldoende geïnformeerd zijn over hun rechten of omdat de werkgevers hen terugsturen naar hun thuisland alvorens ze de kans krijgen klacht in te dienen.
Op sommige plekken worden nu voor het eerst werkgevers vervolgd en bestraft. In Singapore werden dit jaar verschillende werkgevers veroordeeld voor het slaan van huispersoneel. Er werden gevangenisstraffen uitgedeeld van drie weken tot zestien jaar. Deze maand werd een man in Maleisië veroordeeld tot 32 jaar gevangenisstraf voor de verkrachting van een meid. Zijn vrouw kreeg zes jaar wegens medeplichtigheid.

Van de regen in de drop

Volgens Human Rights Watch zijn dit uitzonderingen: op de meeste plekken zorgt het rechtssysteem ervoor dat de situatie voor het huispersoneel enkel verergert. In mei werd een zaak tegen een Saoedische werkgever geseponeerd tegen die zijn Indonesische dienstmeid Nour Miyati had misbruikt. Nour Miyati werd zo zwaar mishandeld dat haar vingers en tenen moesten geamputeerd worden. De rechter negeerde de fysieke bewijzen en de bekentenis van de werkgever. Tijdens de drie jaar dat het proces duurde, mocht ze niet naar huis terugkeren en werd ze ondergebracht in een overbevolkte kamer op de ambassade. Tijdens het verloop van het proces werd ze veroordeeld tot 79 zweepslagen wegens meineed, een straf die later werd ingetrokken.
Donderdag wordt in Maleisië een uitspraak verwacht in de zaak tegen Yim Pek Ha, de werkgever van de Indonesische Nirmala Bonat. Choquerende foto’s van haar verbrande en verminkte lichaam veroorzaakten in 2004 veel ophef in Maleisië. Ook zij werd ondergebracht in de ambassade zonder de kans te krijgen naar haar familie terug te keren. Ze mocht niet verder werken en werd er bovendien van beschuldigd zichzelf verminkt te hebben.
 
“2008 is het jaar van de gemiste kansen”, zegt Nisha Varia.