Misnoegd Mercosur dreigt WHO-gesprekken in gevaar te brengen

De vorige grote WHO-bijeenkomst in Doha, Qatar, had tot doel de vrijhandel in landbouw en diensten te bevorderen. Vorige vrijdag kwamen 145 WHO-leden in Genève bij elkaar om de vorderingen te bespreken van de vrijmaking van de handel in diensten. Die gesprekken gaan al tweeëneenhalf jaar de goede kant uit, bevestigen de aanwezigen. Hamid Mamdouh, directeur van de WHO, wijst erop dat een positief scenario is uitgetekend voor de verdere vrijmaking van de handel in telecommunicatie, financiering en bankieren, gezondheid, onderwijs, toerisme, transport en dies meer. De onderhandelingen voor de diensten lopen gesmeerd, vat Mamdouh samen.

De Braziliaan Luiz Seixas Correa, onderhandelaar van het grootste land van het handelsblok Mercosur (Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay), spreekt dat niet tegen, maar is tezelfdertijd helemaal niet gelukkig met de hortende vooruitgang op andere vlakken. De uitvoering van de vorige grote multilaterale handelsgesprekken, de Urugay-ronde, gaat minder snel dan Seixas wil. Vooral de landbouw blijft na een al twintig jaar durende liberalisering van de wereldmarkten het zorgenkind bij uitstek. Volgens Seixas hebben enkele WHO-leden daar een kwade hand in, en getuigen ze van een openlijk gebrek aan engagement. Daarom zal de ontwikkelingsagenda van Doha worden gecompromitteerd, tenzij er ter zake betekenisvolle resultaten worden geboekt, aldus Seixas.

De ontwikkelingslanden vinden dat ze een oneerlijke strijd moeten leveren. De geïndustrialiseerde wereld beschermt de eigen akkers met grootschalige subsidies - 301 miljard dollar in 2001 - terwijl de toegang voor de andere, armere spelers geblokkeerd wordt, vinden ze.

Aan de boodschap dat het qua diensten wel opschiet, hebben de ontwikkelingslanden overigens niet veel, verklaarde Bhagirath Lal Das, voormalig onderhandelaar voor India in Genève. Het zijn vooral de geïndustrialiseerde landen die daar de vruchten van plukken. Landbouw is volgens Das de enige sector waar ontwikkelingslanden in alle regio’s substantieel meer inkomsten uit zouden kunnen halen.

De boodschap van Mercosur in Genève is een echo van een waarschuwing die de Cairns-groep, 18 landen die de vrijhandel in landbouw voorstaan, twee weken geleden liet horen. Als in de landbouw degelijke resultaten op zich laten wachten, komt het hele Doha-proces in gevaar, luide het.

De beslissing van de Europese Unie, die vorige week een hervorming van zijn gemeenschappelijk landbouwbeleid aankondigde, verandert daar volgens Alfredo Chiaradia, Argentijns onderhandelaar in Genève, niet veel aan. Tot 2007 worden de subsidies aan de boeren van de 15 Europese lidstaten bevroren, daarna, tot 2013, mogen de toelagen slechts gelijke tred houden met de inflatie. Het zal dus nog 11 jaar lang om reusachtige sommen gaan, zucht Chiaradia, die betreurt dat Frankrijk, dat een landbouwbeleid voert dat wij sterk betwisten, zijn slag thuis haalde. Argentinië is lid van Mercosur én van de Cairns-groep. De EU, nummer één van de landbouwsubsidies, heeft zijn beslissing nog niet formeel voorgelegd aan de WHO.

Stuart Harbinson, voorzitter van de WHO-top, moet tegen 18 december een verslag klaar hebben met een stand van zaken over de vrijhandel in landbouw, zodat de WHO-leden hun strategie kunnen bepalen. Eind 2004 moet het tot een globaal akkoord komen, al maakte Mercosur eergisteren duidelijk dat ook een alles-of-niets-strategie mogelijk is: ofwel met allen een akkoord over alles, en ook over landbouw, ofwel terug naar af.