Moet België omstreden Rwandees opvangen?

Volgens de aanklacht van het Rwanda-tribunaal in het Tanzaniaanse Arusha richtte Zigiranyirazo, na de moord in april 1994 op president Habyarimana, onder meer ‘moordende’ wegblokkades op in Gisenyi, Kiyovu en Giciye. Maar hij ging in beroep en het VN-tribunaal sprak hem eind vorig jaar vrij, bij gebrek aan bewijzen.
Zigiranyirazo studeerde in Canada voor hij in 1993 terugkeerde naar Rwanda en heeft in België een jongere broer wonen, Séraphin Rwabukumba. Ook tegen deze laatste, die ongestoord in België leeft, is geprocedeerd, maar dat heeft nooit tot een veroordeling geleid.
In 2001 werd Zigiranyirazo in België opgepakt en aan het tribunaal overgeleverd. Na de recente vrijspraak zou hij zich misschien kunnen beroepen op familiehereniging, ofschoon dat in geval van broederrelaties zeker geen voldoende reden is om iemand een visum, laat staan permanent verblijf, te verlenen. Het is niet uitgesloten dat hij er nog andere familie –een zoon?– van hem in ons land woont.
Als België zijn komst zou aanvaarden, wonen er straks twee zwagers van de vermoorde ex-president in ons land. Het neerschieten van Juvénal Habyarimana’s vliegtuig gaf in april 1994 het startsein voor de Rwandese genocide.
Op Buitenlandse Zaken bevestigt men dat er een vraag is om Zigiranyirazo in België op te vangen. ‘Er is bij ons inderdaad naar gepolst, maar er is geen formele vraag van betrokkene’, aldus woordvoerder Bart Ouvry van minister van Buitenlandse Zaken Steven Vanackere. ‘Dus hebben wij daaromtrent nog geen standpunt ingenomen. Betrokkene moet eerst een procedure in gang zetten.’
Een woordvoerder van het Strafhof ontkent noch bevestigt de informatie. ‘Dit is geen publieke informatie.’ Ook op het Belgische ministerie van Justitie houdt men de kiezen op elkaar, ‘zolang er geen officiële aanvraag is’, aldus woordvoerster Lieselot Bleyenberg van minister van Justitie Stefaan De Clerck. Maar Bleyenberg bevestigt wel dat ‘hierover is vergaderd’. Door wie of wanneer wil ze niet kwijt.
Wie België precies gevraagd heeft om Zigiranyirazo op te vangen –de griffie van het Rwanda-tribunaal of een van zijn eigen advocaten– is dus niet zeker. Sowieso wordt aan dergelijke vragen meestal weinig ruchtbaarheid gegeven, want het regime van de Rwandese president Kagame zou het niet erg appreciëren als bijvoorbeeld België “Monsieur Z” onderdak gaat verlenen, zegt Afrika-kenner professor Filip Reyntjens. ‘Het huidige regime in Rwanda vindt dat Rwanda “recht” heeft op de génocidaires die het Tribunaal verlaten. Aan Monsieur Z wil niemand zich branden en geen enkel land wil graag zijn relaties met het regime van Kagame op het spel zetten, zelfs niet door een vrijgesproken verdachte van het Rwanda-tribunaal op te vangen.’