Moslimleiders verbieden vrouwenbesnijdenis

Om Amar heeft moeite om haar ongeloof te verbergen. “Moslimgeleerden die vrouwenbesnijdenis verbieden? Dat moet een grap zijn.” Samar is moeder van vier kinderen en verdient haar brood als schoonmaakster van huizen en appartementen. Ze was vast van plan haar vijfjarige dochter Shaimaa te laten besnijden wanneer ze acht of negen wordt. “Ik dacht dat de islam dit van ons vroeg”, zegt ze.

De conferentie over de “Eliminering van de Schending van het Vrouwelijk Lichaam” in Egypte was een initiatief van Duitse mensenrechtenorganisaties en werd betaald door de Duitse regering. Om de boodschap over te brengen dat “vrouwenbesnijdenis geen gebod is van de islam”, hadden de organisatie een schaar invloedrijke moslimgeleerden bij elkaar geroepen.

“Vrouwenbesnijdenis is een culturele traditie in sommige landen en heeft niets te maken met islam. Tijdens mijn studies ben ik niets tegengekomen wat zou kunnen wijzen op de noodzaak dit gebruik”, verklaarde Mohammed Sayed Tantawi, de grote sjeik van de universiteit van Al-Azhar in Caïro, de meest prestigieuze hogeschool voor de soennitische islam. De fatwa’s van de godsgeleerde zijn een leidraad in het leven van miljoenen moslims.

Andere religieuze hoogwaardigheidsbekleders sloten zich bij het oordeel aan, onder hen de Ali Gomaa, de grootmoefti van Egypte, Hamdi Mahmoud Zakzouk, de Egyptische minister van Religieuze Zaken, sultan Abdelkader Mohamed Humad van Djibouti en sultan Ali Mirah Hanfary van Ethiopië. De deelnemers kwamen ook uit andere landen waar vrouwenbesnijdenis voorkomt, zoals Somalië, Tsjaad, Mali, Mauritanië, Eritrea, Nigeria, Djibouti, Marokko, Turkije en zelfs Rusland.

Vrouwenbesnijdenis en islam komen niet overal samen voor. De praktijk is volgens sommige historici meer dan 5000 jaar oud en is in Egypte ook courant onder christenen, terwijl ze bij moslims in Saudi-Arabië en in de Perzische Golf zo goed als niet voorkomt.

De Wereldgezondheidsorganisatie schat het aantal vrouwen dat de ingreep heeft ondergaan, op 100 tot 140 miljoen. De operatie bestaat meestal uit het wegsnijden van de clitoris en wordt vaak zonder verdoving uitgevoerd. Tot de mogelijke gevolgen behoren fatale bloedingen, chronische infecties en complicaties bij bevallingen.

Het oordeel van de sjeik van de universiteit van Al-Azhar “kan niet hoog genoeg worden ingeschat in zijn positieve gevolgen voor de onschendbaarheid van jonge meisjes en vrouwen”, verklaarde de Duitse minister voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling, Heidemarie Wieczorek-Zeul.

Dat optimisme is echter niet algemeen. Een gelijkaardig verbod uit 1996 is er niet in geslaagd de praktijk uit te roeien in Egypte. Ouders geloven dat de ingreep hun dochters trouw zal doen blijven aan hun echtgenoot, wat overeenkomt met het kuisheidsgebod uit de islam en hun eigen culturele normen.

“Fatwa’s helpen een beetje maar zijn niet voldoende”, meent psychologieprofessor Ahmed Abdallah van de universiteit van Zagazig. “Wat echt helpt is een verandering in de economische en sociale condities die mensen doen geloven in het belang van vrouwenbesnijdenis. Ouders die hun kinderen laten benijden doen dit niet omwille van een religieus gebod. Ze zullen er dus ook niet mee ophouden omwille van een religieus gebod.”

Om Samar kan zich in die uitspraak vinden: “Alle vrouwen zijn besneden en dat leidt niet tot problemen. Niemand houdt zoveel van mijn dochter als ik. Ik weet wat het beste voor haar is en zal dat doen ook”.