Moslims ongerust over uitkomst vredesgesprekken

De moslims zijn de derdegrootste religieuze gemeenschap op Sri Lanka, na de
boeddhistische Singalezen (74 procent) en de hindoeïstische Tamils (18
procent). De meeste moslims leven in Tamilgebied en vrezen als minderheid
binnen een minderheid gemarginaliseerd te raken wanneer een door Tamils
gedomineerde regionale regering het voor het zeggen krijgt.

Ook wij willen vrede en de gesprekken zijn een goede zaak. Maar we weten
niet wat er gaat gebeuren wanneer de Tamilrebellen de macht krijgen, zegt
Mohammed Ali, hoofd van een moslimschool in de havenstad Trincomalee aan de
oostkust van Sri Lanka. Ali maakt zich zorgen over het feit dat
moslimvissers en -handelaars door de Tamilrebellen worden afgeperst.
Wanneer de Tamils zelfbestuur krijgen, willen de moslims dezelfde politieke
rechten in de gebieden waarin zij de meerderheid vormen.

Ook binnen het Singalese kamp is niet iedereen gelukkig met de
vredesgesprekken. Extremistische groeperingen, waaronder het Marxistische
Volksbevrijdingsfront (JVP), blijven beweren dat met de Tamiltijgers niet
te onderhandelen valt en dat de rebellen moeten worden uitgeroeid. Erg veel
politieke dreiging gaat daar niet van uit, maar het vredesproces kan wel
worden getorpedeerd wanneer president Chandrika Kamaratunga beslist het
parlement te ontbinden. De partij van de president zit daar sinds de
jongste verkiezingen in de oppositie en gunt de regering van premier Ranil
Wickremesinhe geen enkel succes, laat staan een vredesakkoord. Het
parlement probeert intussen met een grondwetsherziening de presidentiële
macht in te perken.

Politiek analist Kethesh Loganathan voorspelt dat de gesprekken
aanvankelijk vooral zullen gaan over praktische zaken, zoals de naleving
van het staakt-het-vuren, het wegtrekken van legerbasissen uit
dichtbevolkte gebieden en een rekruteringsstop bij de rebellen. Ten
vroegste binnen een half jaar komt er mogelijk een akkoord over een agenda
om in het noorden en het oosten van Sri Lanka de macht over te dragen aan
een interim-regering onder leiding van de rebellen. Premier Wicremesinghe
is naar eigen zeggen bereid over alles te praten behalve de opdeling van
het eiland. Tamilleider Velupillai Prabhakaran stuurt aan op zelfbestuur
binnen een verenigd Sri Lanka.

Grote afwezige bij de onderhandelingen in Thailand is India. Het grote
buurland heeft uit de geschiedenis met schade en schande geleerd dat het
zich best afzijdig houdt in het etnische conflict tussen Tamils en
Singalezen. In 1991 werd de Indiase premier Rajiv Ghandi vermoord bij een
aanslag door een Tamil-zelfmoordterroriste die een springlading op haar
lichaam tot ontploffing bracht. De aanval was een vergeldingsactie voor een
Indiase invasie van het schiereiland Jaffna, het traditionele bolwerk van
de Tamil Tijgers. In ruil daarvoor moest Colombo beloven dat het zijn
diepzeehaven Trincomalee niet voor militaire doeleinden ter beschikking zou
stellen van derde landen, overeenkomstig de Indiase neutraliteitspolitiek
tijdens de Koude Oorlog.

Uit opinieonderzoek van de National Peace Council blijkt dat de meerderheid
van de Srilankanen vrede wil, al blijven er hier en daar reserves bestaan
over de goede wil van de Tamils. Onlangs sprak ook de Burgher Association
zich uit voor een einde van de burgeroorlog. De Burghers zijn een
christelijke groep van ongeveer 35.000 afstammelingen van voormalige
Engelse, Nederlandse en Portugese kolonisten.

Op het terrein blijkt de toenadering vooral uit een grotere
bewegingsvrijheid voor de Singalezen. Zij durven voor het eerst weer door
de gebieden reizen die onder controle stonden van de Tamils. Ik wil met
mijn zoon naar Jaffna om hem de vernieling te laten zien die daar heeft
plaatsgevonden, zodat hij kan begrijpen hoe de mensen hebben geleden, zo
klinkt het bij de populaire Singalese zangeres Mariazelle Gunatillake.