Mumbai: De prijs van water

De waterdistributie in de Indiase steden is lek en hopeloos ontoereikend. Daarom moeten privé-bedrijven een kans krijgen om het beter te doen, menen deskundigen van de Wereldbank. ´Het begin van het einde,` stellen ngo-vertegenwoordigers. Een verslag uit megapolis Mumbai, het vroegere Bombay.
Jogeshwari, een van de grote wijken in Mumbai. Achter een stel hoge gebouwen staat een groep piepkleine huisjes, met ernaast een open plek. Op de stenige grond lopen mannen, vrouwen en kinderen blootsvoets te sjouwen met potten en emmers water. Iedereen probeert zoveel mogelijk water in de wacht te slepen voordat het op is. Het gedempte, gelige licht van enkele naakte lichtpeertjes geeft de scène iets apocalyptisch. Het waterdistributiesysteem van de overheid functioneert niet in deze buurt, daarom lost de watertruck elke twee dagen zijn lading zo gauw de bewoners voldoende geld ingezameld hebben.

Deze buurt is niet de enige die last heeft van waterperikelen, zo blijkt tijdens een bijeenkomst van plaatselijke ngo-activisten. Ze stellen een klachtenlijst samen en volgen met argusogen de voorzichtige samenwerking van de gemeentediensten met een Frans bedrijf. Voorlopig is er geen sprake van privatisering, verzekert een hooggeplaatst ambtenaar van de stad Mumbai me. ´Wat de toekomst brengt, weten we niet`, voegt hij eraan toe.

Smeergeld opent de kraan


Reneka vult haar metalen kruik  met zo’n 15 liter water en draagt haar buit op het hoofd naar haar huisje. Sommige vrouwen dragen op de ene heup een kan, op de andere een dreumes. De mannen tillen de potten op hun schouders. Enkele kinderen steken stokjes in de plassen die zich vormen bij de watertruck. 1200 roepie -zowat 21 euro- vraagt de trucker aan de buurtbewoners, een twintigtal gezinnen, voor het water dat hij meebrengt. Het komt ongeveer overeen met het bedrag dat Reneka op een maand verdient door elke dag in vier huizen te poetsen. Gelukkig heeft haar man werk en zorgt hij voor een inkomen van 4000 roepie per maand. Hoe zouden ze anders elke twee dagen 50 roepie kunnen ophoesten voor water?

Reneka en haar kinderen verzamelen het water in een blauwe plastic ton naast hun woning van drie op vier meter. Met z´n vijven wonen ze daar. Reneka loopt er kaarsrecht bij in een diepgroene sari, het glanzend zwarte haar in een sierlijke wrong gebonden. Ook de kleren van haar zoon zien er vlekkeloos uit. Hoe presteert ze dat in die omstandigheden? Reneka lacht: ‘We proberen het elke dag weer voor elkaar te krijgen. Hoe zou je zelf zijn? Met het water dat we gebruiken om onszelf of de kleren te wassen, poets ik nadien het huis.’
Al zes maanden ligt de watervoorziening in deze wijk plat. Reneka en de andere bewoners gingen al meermaals klagen bij de ambtenaren die verantwoordelijk zijn voor deze buurt, maar er komt geen schot in de zaak. ‘Dat komt omdat er zich twee verschillende politieke partijen mee bezighouden, en de ambtenaren kunnen blijkbaar maar niet beslissen met wie ze in zee gaan,’ meent een buurvrouw. Hoezo, water een kwestie van politieke partijen?
‘Het is het Indiase systeem van chai-pani’, vertelt iemand van het Citizens Forum van de wijk Kurla-East. Vrij vertaald komt het hierop neer: jij betaalt me smeergeld en ik los jouw probleem op. Jammer genoeg heeft niet iedereen evenveel geld, tijd of connecties om problemen snel op te lossen. Maar geen nood, militanten van diverse partijen fungeren graag als tussenpersonen.
Vooral in de slums is een goede samenwerking met de overheidsambtenaren erg belangrijk. Mumbai telt meer dan 20 miljoen inwoners -hoeveel juist, weet niemand- , waarvan ongeveer een derde in sloppenwijken leeft. Wie de pech heeft in een slum te wonen die pas na 2000 ontstond, telt officieel niet mee als inwoner, en kan dus geen aanspraak maken op overheidsdiensten. Maar niemand kan zonder water leven, en op dat gegeven baseren de tussenpersonen hun handeltje, vanzelfsprekend mits een vergoeding van de slumbewoners.
De tussenpersonen ritselen met ambtenaren van de gemeentelijke watervoorziening: er kan wel even de andere kant opgekeken worden terwijl men een zijlijntje in een leiding aanlegt. Het gevolg is dalende waterdruk in de leidingen, problemen met de voorziening elders en een officieel waterverlies van 20 percent. Met wat pech wordt die illegale leiding bijna meteen weer afgesloten door andere ambtenaren, en hebben de mensen dus voor niets smeergeld betaald. Dan begint het spel opnieuw.

Wateronderzoek met angels


In de Kurla-East wijk van Mumbai vergadert een aantal vertegenwoordigers van het Citizen Forum in een plaatselijk gemeenschapscentrum. Twee maanden geleden verzamelden ze reeds een lijst van klachten over de watervoorziening in de regio. De meeste hadden betrekking op onregelmatige voorziening of gebrek aan water, in een enkel geval was het water vuil. Dat er slechts een aantal uren per dag water geleverd wordt, is een gekend fenomeen in de meeste Indiase steden.
Met wat geluk gaat het daarbij telkens om dezelfde uren, zodat de inwoners weten wanneer ze hun kraan moeten opendraaien, met pech zijn de uren onregelmatig en mag je om twee uur ´s nachts je bed uit met potten en kannen. Geen wonder dat in de meeste appartementsgebouwen massale wateropslagruimtes zijn voorzien, waardoor er toch op elk uur van de dag water naar de kranen gestuurd wordt. Dan gaat het vanzelfsprekend al om een behoorlijk uitgerust gebouw. In de bescheiden wijken is de voorraad sneller uitgeput.

De mensen van het Citizen Forum gingen een maand geleden met hun klachten naar de verantwoordelijken van de gemeentelijke watervoorziening. De aangekaarte problemen zijn op sommige plaatsen opgelost, op andere nog niet, zo blijkt nu. Opbouwwerkster Deepika Singh concludeert: ‘We moeten de zaak nauw opvolgen, volgende maand opnieuw de vooruitgang bespreken en de ambtenaren blijven lastig vallen over hetgeen ze tijdens die vergadering beloofd hebben.’ Een deelnemer stelt voor een expert uit te nodigen om voorlichting te geven over de meest efficiënte wijzen om water op te slaan.
Dan komen privatiseringsplannen ter sprake, een term die zowat even beladen is als een staatshoofd ´dictator` noemen. Vanaf wanneer is er sprake van privatisering? De stad Mumbai vroeg een Franse aannemer, Castillia, een onderzoek in te stellen over de lekken in de watervoorziening in de wijk Oost-Andheri. ‘Men noemt het officieel wateronderzoek, maar de aanbevelingen van Castillia kunnen van grote invloed zijn. We moeten oren en ogen verdomd goed openhouden, want uiteindelijk staat de voorziening in heel Mumbai op het spel,’ meent een van de aanwezigen. Het onderzoek van Castillia  loopt nog een hele tijd. Vermoedelijk zullen pas in de zomer de resultaten bekendgemaakt worden.

Hiaten dichten


Hoe zit het nu eigenlijk met de waterplannen van de stedelijke overheid? D.P. Kajbaji, adjunct-departementshoofd watervoorziening in Mumbai, werkt in een imposant kantoorgebouw, tussen stapels dossiers die haast tot aan het plafond reiken. Uitdagingen zijn er genoeg, legt Kajbaji uit. De megapolis, die volgens de census van 2000 “slechts” 13 miljoen inwoners telde, heeft dagelijks nood aan 4300 miljoen liter water, maar kan hooguit 3250 miljoen liter water aanvoeren.
Het water wordt betrokken uit vier grote stuwmeren, waarbij het Bhatsameer verantwoordelijk is voor 60 percent van de toevoer. Net deze week dreigden de dorpelingen uit die regio Mumbai zonder water te zetten om hun eis voor meer jobs bij de watermaatschappij kracht bij te zetten. Kajbaji: ‘Als we nieuwe watergebieden willen ontginnen, protesteren milieubewegingen en andere activisten meteen tegen de aanleg van dammen en de gedwongen verhuizing van boeren. Ik begrijp dat, iedereen heeft een affiniteit met zijn land, maar wij krijgen wel klachten indien we onvoldoende water leveren. In feite zal het nooit genoeg zijn: we breiden de aanvoer uit, maar de bevolking blijft minstens evenredig stijgen.’

De kwaliteit van het water en het onderhoud van de leidingen vormt een tweede grote uitdaging. Omdat er slechts enkele uren per dag water door de pijpen stroomt, is de kans op barsten in de leidingen reëel. Vooral op plaatsen waar riolen in de buurt van de waterleidingen lopen, is het gevaar van insijpeling van geïnfecteerd water niet denkbeeldig.
Kajbaji: ‘We proberen die pannes zo snel mogelijk te herstellen maar we hebben wel te maken met 4000 kilometer waterleiding in Mumbai.’ Verkwisting vormt een derde uitdaging voor het departement: mensen zijn geneigd het ongebruikte, opgespaarde water van de dag ervoor weg te gooien, en beseffen niet altijd dat dit nog prima bruikbaar is, aldus Kajbaji. Een laatste en wel bijzonder taaie opdracht is de diefstal van water tegengaan.

Kajbaji ontkent dat de samenwerking met het Franse bedrijf Castillia het begin van privatiseringsplannen zou inhouden: ‘We hebben natuurlijk wel contracten met aannemers voor de toelevering van leidingen en dergelijke, maar het management blijft volledig in handen van de stad. We opereren momenteel op een no profit no loss basis. Private burgers betalen slechts 3,5 roepie per 1000 liter water terwijl de reële kostprijs 7 roepie per 1000 liter is. We brengen ons budget in balans op door bedrijven 28 roepie per 1000 liter aan te rekenen.’
D.P. Kajbaji en enkele andere overheidsambtenaren stellen dat het volk geen enkel belang heeft bij een privatisering van de watertoevoer en geloven dat de betaalbaarheid van water daardoor in het gedrang komt. Maar geen van hen weet wat precies de aanbevelingen van Castillia zullen zijn en wat ermee zal gebeuren.

In elk geval is een waterverlies van 20 percent door ´lekken` in de leidingen onaanvaardbaar, maar slagen de overheidsambtenaren er niet in dit probleem op te lossen. Zij begrijpen ook wel dat de slumbewoners evenzeer nood hebben aan water en dat de watervoorziening daar niet via een officieel betalingscircuit, maar volgens aloude Indiase gewoonte officieus wordt geregeld. Wie maalt er echt om?
Geen enkele politicus heeft er belang bij de kraan efficiënter te maken en daarmee duizenden kiezers tegen zich in het harnas te jagen. Is dit de reden waarom men per se buitenlandse aannemers moet aantrekken? Kajbaji blijft het antwoord schuldig. ‘Wij zijn een administratie en voeren politieke beslissingen uit. We zijn zelf niet met politiek bezig, we proberen gewoon ons werk te doen. Gezien de gigantische bevolkingsuitdaging zijn we er trots op een van de best werkende waterdistributiesystemen in dit land te managen.’
Het ligt voor de hand dat het 25 percent verschil tussen vraag en aanbod fenomenen als nepotisme en corruptie in de hand werken.
De overheid zegt haar best te doen om chai-pani uit te roeien, en richt daarvoor hele departementen en diensten op. Maar of ze erin zal slagen de hiaten in haar waterleiding op een menselijke wijze te dichten, blijft de vraag.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.