Musharraf tandeloos tegenover 'burka-brigade'

De door de studentes ontvoerde vrouw werd pas vrijgelaten nadat ze publiekelijk vergiffenis had gevraagd voor haar ‘immorele’ activiteiten. “Wij hebben de wet niet overtreden, want er is geen wet in dit land”, zei Ume Hassan, hoofd van het seminarium, na afloop. Haar studenten proberen slechts de islamitische wet (sjaria) na te leven omdat de overheid dat niet doet, verklaarde ze eerder al meermalen. Het Jamia Hafsa-seminarium is een meisjesschool die gelieerd is aan de invloedrijke Lal Masjid (Rode Moskee) in de hoofdstad.
De Pakistaanse president Pervez Musharraf, die onlangs nog een opperrechter uit zijn functie zette en politie-invallen bij kritische media toestond, treedt weinig krachtig op tegen de nieuwe vormen van fundamentalistische terreur. De actie van de studentes roept herinneringen op aan de Talibanbeweging in Afghanistan, die ontstond uit een beweging van studenten die in opstand kwamen tegen het communistische bewind in het land. In 2001 vielen de Verenigde Staten Afghanistan binnen als onderdeel van de ‘strijd tegen het terrorisme’.
De Taliban kent de laatste tijd een sterke opleving in de grensregio tussen Pakistan en Afghanistan. Die invloed breidt zich nu uit naar de hoofdstad. I.A. Rehman, directeur van de onafhankelijke Mensenrechtencommissie van Pakistan (HRCP), verwacht dat die invloed zich niet zomaar laat terugdringen. “Dat komt omdat de heilige herrieschoppers vrienden hebben binnen de regering en het leger.”
Asad Sayeed, econoom en commentator, waarschuwt dat het voor elke Pakistaanse regering moeilijk is om de fundamentalisten te weerstaan. “In Pakistan is al jaren sprake van een eigen ‘oorlog tegen het terrorisme’, ongeacht welke regering er aan de macht is.”
In januari bezetten studenten van Hassan een openbare kinderbibliotheek. Sindsdien protesteren ze ook tegen overheidsacties tegen moskeeën die illegaal op overheidsgrond zijn gebouwd. Omdat de regering niet de wraak van de religieuze leiders over zich wil afroepen, laten politieke leiders de plat geschoven moskeeën herbouwen.
Aangemoedigd door hun succes, struinen de studentes nu door de straten van Islamabad, gesteund door mannelijke studiegenoten van een andere religieuze opleiding van Lal Masjid. Ze eisen van eigenaren van video- en muziekwinkels dat ze hun zaak sluiten. Ook wijzen ze vrouwen erop dat ze zich islamitisch moeten kleden.
Lal Masjid heeft aangekondigd een sjaria-rechtbank op te zetten in de moskee, om daar zaken te kunnen afhandelen die in strijd zijn met het islamitisch recht. “Iemand moet het kwaad in onze samenleving bestrijden, want de overheid doet haar werk niet goed”, aldus Abdul Rasheed Ghazi, een van de twee broers die de scepter zwaaien in de moskee.
Afgelopen vrijdag stelden de Ghazi’s de regering een ultimatum om binnen een maand de sjaria-wetgeving in te voeren. Zo niet, dan zullen zij een eigen rechtssysteem beginnen. Ze dreigden ook met de inzet van zelfmoordeskaders, als de regering veiligheidstroepen tegen hen inzet.
Musharraf heeft zich, geheel ongebruikelijk, tot maatschappelijke organisaties en religieuze leiders gewend voor hulp. Sommigen vrezen echter dat dit kan leiden tot een gevaarlijke confrontatie tussen verschillende groepen in de samenleving. Anees Haroon, hoofd van de Stichting Aurat, een prominente vrouwenrechtenorganisatie, noemt het gedrag van de president “onverantwoordelijk”. “Het kan leiden tot een burgeroorlog als twee groepen in de samenleving tegen elkaar uitgespeeld worden.”
Haroons visie wordt gedeeld door Syed Talat Hussain, het gezicht van tv-zender Aaj (Vandaag). “Wie moet de religieuze leiders bestrijden? Waarom vraagt Musharraf ons dat te doen? Dat is niet onze taak, dat is een taak van de regering.” Over de geruchten dat de studentenbeweging aangestuurd zou worden door mensen met macht, zegt Hussain: “Het zou heel goed kunnen dat bepaalde leiders inspelen op emoties bij de studenten. Maar ik denk dat deze studenten zo geïndoctrineerd zijn dat ze werkelijk geloven dat het hun goddelijke missie is om de samenleving schoon te vegen.”
“Het lijkt op een toneelspel, bedoeld om angst te creëren voor de Taliban, zodat Musharraf in het Westen steun houdt voor zijn bewind”, zegt natuurkundige en vredesactivist A.H. Nayyar.
“Het Westen ziet Musharraf niet meer als een machtsfactor in de strijd tegen islamitische fundamentalisten. Ze zien deze ontwikkelingen als falen van zijn regering, of als een bewuste politiek van sommige mensen binnen de regering om meer ruimte te creëren voor hardliners en extremisten”, reageert Hasan-Askari Rizvi, een defensiespecialist in Lahore.
Nayyar waarschuwt echter: “Als Musharraf een spelletje speelt, dan speelt hij met vuur. De geestelijken van Lal Masjid zijn nu misschien nog pionnen in zijn spel, maar morgen staan ze aan het hoofd van een islamitische staat. Als het leger niets geleerd heeft van fouten uit het verleden als het gaat om het bespelen van religieuze fanaten, dan vrees ik voor de toekomst van ons land.”
Meer gematigde religieuze leiders in Pakistan hebben hun zorgen geuit over de opkomst van de fundamentalisten. “Vanuit islamitische gezichtspunt is het verwerpelijk wat deze studenten doen. Wie zijn zij, om aanklager, rechter en uitvoerder van de wet te spelen?”, zegt moefti Mohammad Naeem, rector van het Jamia Binoria Instituut in Karachi. “Als dit nu niet in de kiem gesmoord wordt, dan kan het zich verspreiden als een bosbrand. Maar omdat deze fundamentalisten vrouwen inzetten in de frontlinie, moet de overheid voorzichtig optreden en uitkijken dat er niemand gewond raakt. Anders zou de situatie snel uit de hand kunnen lopen.”
De gebroeders Ghazi vormen al lange tijd een probleem voor de regering-Musharraf. Ze bekritiseren openlijk zijn beleid op het gebied van de strijd tegen het terrorisme. Het is bekend dat ze nauw contact onderhouden met religieuze opleidingen in de grensregio’s.
Er gaan ook geruchten dat de Lal Masjid-moskee en het seminarium een wapenarsenaal opbouwen. Ume Hassan van Jamia Hafsa: “Als wij bezig zouden zijn een voorraad wapens aan te leggen, waarom doet de inlichtingendienst dan niets? De kantoren van de inlichtingendienst staan vlakbij ons seminarium. Als hier verdachte activiteiten plaatsvinden, dan zouden ze dat toch moeten zien? Of zijn ze soms blind?”