Myanmar zet cruciale stappen naar democratie

In maart 2011 kwam Thein Sein aan de macht in Myanmar, als eerste democratisch verkozen president sinds vijftig jaar. Het land werd sinds de militaire coup van 1962 bestuurd door de autoritaire junta, die alle democratisch organen afschafte. Zo werd de grondwet geschrapt, alle productiemiddelen werden genationaliseerd en werd alle onafhankelijke berichtgeving verboden. Bij zijn inwijdingsspeech beloofde Thein Sein ambitieuze hervormingen door te voeren op vlak van politiek, economie en mensenrechten en reikte hij een hand uit naar de voormalige tegenstanders van het militaire regime waarmee, volgens de president, moet worden samengewerkt voor de heropbouw van het land.

Woorden omgezet in daden

Die woorden worden, volgens International Crisis Group, sinds juli in praktijk omgezet. Er heeft al een ontmoeting plaatsgevonden tussen de nieuwe president en de leider van de National League of Democray (NLD), Aung San Suu Kyi, die tot eind 2010 onder huisarrest stond. Dat is volgens Jim Della-Giacoma, directeur van het Zuidoorst Azië project van Crisis Group, zeer betekenisvol, zeker omdat ze samen gefotografeerd werden onder een portret van Aung San Suu Kyi’s vader, een beeld dat de militaire junta uit de publieke sfeer gewist had. De leider van de NLD zei na de ontmoeting overtuigd te zijn in de positieve bedoeling van de nieuwe president.

Daarnaast heeft het parlement recentelijk een motie goedgekeurd voor de vrijlating van politieke gevangenen, met steun van de militaire fractie, en heeft de regering een mensenrechten commissie opgestart. Deze staat echter nog in zijn kinderschoentjes en mist dus ervaring en middelen, zo stelt Della-Giacoma, maar het toont aan dat de woorden van de president geen dode letter zijn. De hervormingen komen bovendien werkelijk van de president zelf, aldus Della-Giacomo. Hij steekt veel persoonlijke moeite in het overtuigen van gevluchte Burmezen om terug te komen en meehelpen het land op te bouwen.

Westerse steun

“Aan de zijlijn blijven kijken, betekent een ontkenning van de betekenis van de huidige veranderingen”

Robert Templer, directeur van het Azië programma van Crisis Group, is duidelijk. “Het is nu niet de moment voor het Westen om sceptisch en onbetrokken te blijven. Zij moeten pro-actief omgaan met deze hervormingen, die zelfs de meest optimistische experts niet zagen aankomen.” Della-Giacomo beaamt dat. Volgens hem zou het Westen Myanmar moeten steunen in hun promotie van de mensenrechten door onder andere de pas opgerichte mensenrechten commissie bij te staan. De idee van sancties tegen Myanmar moet achtergelaten worden, want deze hebben vaak een averechts effet bereikt. Hoe sneller de veranderingen zich voordoen, hoe zwakker het argument wordt voor sancties, aldus Della-Giacomo.

Della-Giacomo wijst er wel op dat nog heel wat concrete actie ondernomen moet worden en dat er nog heel wat obstakels liggen op de weg naar de democratie. Zo kampt Myanmar met een sterk verzwakte bureaucratie, die mogelijks moeite zal hebben met deze snelle hervormingen. Bovendien zijn er nog heel wat mensen aanwezig die baat hebben met het status-quo en dus verzet zouden kunnen bieden. Ook moet er heel wat gewerkt gedaan worden aan de brutaliteit van politie en leger, moeten de burgerlijke vrijheden in ere hersteld worden en moet de mediacensuur verder opgeheven worden. “Maar aan de zijlijn blijven kijken,” zo maant Della-Giacomo het Westen aan, “betekent een ontkenning van de betekenis van de huidige veranderingen.”