Na Moebarak, een militaire ijzeren vuist

“Militaire processen op deze schaal kennen geen precedent”, zegt Adel Ramadan, mensenrechtenadvocaat bij het Egyptische Initiatief voor Persoonlijke Rechten (EIPR). Uit rechtbankverslagen blijkt dat Egyptische militaire rechtbanken meer van zevenduizend veroordelingen hebben uitgesproken sinds de Hoge Raad van de Gewapende Strijdkrachten (SCAF) op 11 februari het bewind van Moebarak overnam.

Bij de meeste rechtszaken ging het om gedaagden die beschuldigd werden van plundering, brandstichting en “gewelddadigheden” onder de strengere strafwetten die werden aangenomen na het vertrek van Moebarak. De rechtbanken veroordeelden ook honderden demonstranten die zich kritisch hadden getoond over besluiten van de militaire raad.

Marteling en intimidatie

“In elke zaak gaat het om 1 tot 35 beklaagden, dus we schatten dat meer dan 50.000 burgers in de afgelopen drie maanden zijn veroordeeld”, zegt Ramadan. “Zoiets hebben we nog niet eerder meegemaakt. Zelfs onder Moebarak waren er maar twee tot drie militaire rechtszaken per jaar.”

Internationale mensenrechtengroepen hebben de berechting van burgers voor militaire rechtbanken veroordeeld. Ze noemen de processen “inherent oneerlijk.” De aangeklaagden wordt juridische bijstand onthouden en de vonnissen zijn zwaar en worden snel uitgesproken.

Ramadan zegt dat advocaten die door het leger zijn goedgekeurd, soms maar vijf minuten krijgen om met hun cliënt te praten, de beschuldigingen door te nemen en de zaak voor een militaire rechter te presenteren.

“Het is duidelijk dat de advocaten er alleen maar zijn voor de show”, zegt hij. “Sommige advocaten eisten meer tijd, maar de rechter liet ze eenvoudigweg verwijderen uit de rechtszaal en vroeg een andere advocaat de zaak over te nemen.”

Tegen de uitspraken van de militaire rechtbanken - waaronder minstens drie doodvonnissen - is geen beroep mogelijk. Ramadan vindt dat bijzonder zorgwekkend, vooral omdat de militairen beschuldigd worden van het fabriceren van vals bewijsmateriaal en marteling en intimidatie om bekentenissen los te krijgen.

Een demonstrant die op 9 maart door het leger werd gearresteerd op het Tahrirplein in Cairo, beweert dat hij gemarteld is en met andere gedetineerden naar een legerkamp werd gebracht. Daar zouden ze gefilmd zijn terwijl ze aan een tafel met stokken, messen en molotovcocktails zaten die daar door militairen waren neergelegd. “We kregen te horen dat we criminelen waren.”

Oude methoden

Tijdens de demonstraties zongen veel Egyptenaren dat het leger en het volk één waren. Nu beweren sommigen dat de regerende militaire raad de oude methoden van het regime van Moebarak overneemt.

“Als je protesteert, wordt je geslagen en beschuldigen ze je van een of ander misdrijf”, zegt Mohamed Farrag, terwijl hij verwondingen op zijn arm laat zien. Een soldaat heeft hem daar geslagen met een wapenstok, zegt hij.

Internationale mensenrechtenorganisaties eisen dat de SCAF alle politieke gevangenen vrijlaat en een onderzoek instelt naar beschuldigingen van marteling en misbruik. Ze willen ook dat zaken van burgers die veroordeeld zijn voor een criminele overtreding, opnieuw behandeld worden door een civiele rechtbank.

“De militaire leiders van Egypte hebben ons niet uitgelegd waarom jonge demonstranten een oneerlijk proces krijgen voor een militaire rechtbank, terwijl voormalige functionarissen uit het regime van Moebarak voor corruptie en moord op demonstranten worden aangeklaagd voor reguliere rechtbanken”, zegt Joe Stork, plaatsvervangend Midden-Oosten-directeur van Human Rights Watch.