'Nafta deed werkgelegenheid in Mexico dalen' - Carnegie

De Nafta, de vrijhandelszone tussen Canada, de VS en Mexico, ging in 1994
van start onder een gunstig gesternte. Er werd veel economisch heil van
verwacht, vooral voor het enige ontwikkelingsland in het trilaterale
verdrag. De ondertekenaars voorspelden dat Nafta elk jaar 200.000 jobs zou
opleveren in de VS en dat de lonen en de werkgelegenheid in Mexico zouden
stijgen.

Volgens een rapport van de gerenommeerde denktank Carnegie Endowment heeft
de Noord-Amerikaanse vrijhandel de meeste van die beloftes niet
waargemaakt. Nafta heeft de Mexicaanse economie niet geholpen om de
groeiende vraag naar jobs bij te houden, aldus het rapport ‘Nafta, Belofte
en Realiteit’. Om precies te zijn: de directe buitenlandse investeringen in
Mexico hebben tussen 1994 en 2002 500.000 jobs in de nijverheid opgeleverd,
maar in dezelfde periode verloor de Mexicaanse landbouw ten minste 1,3
miljoen jobs. De vrijhandel gaat dus ten koste van een sector waarin
momenteel nog een vijfde van de Mexicanen tewerkgesteld is.

Bovendien, stelt het rapport, liggen de reële lonen vandaag lager dan voor
de Nafta in voege trad. Ondanks de voorspellingen is er geen sprake van
convergentie tussen Mexicaanse en Amerikaanse lonen.

De conclusie van het rapport is zowat de omgekeerde van een korte nota die
het Amerikaanse ministerie van Handel maandag verspreidde. Daarin heet het
dat de Nafta de Mexicaanse economie wel degelijk vooruit geholpen heeft.
Het resultaat van negen jaar vrijhandel is volgens de Amerikaanse regering
een sterkere Mexicaanse export, hogere lonen voor Mexicaanse arbeiders,
minder armoede, meer investeringen en een sterkere landbouwsector. Het
ministerie stelt dat één op vijf Mexicanen vandaag een exportgeoriënteerde
job uitoefent en dat de helft van de 3,5 miljoen jobs die er tussen 1995 en
2000 zijn bijgekomen in Mexico, een gevolg zijn van de exportgroei sinds de
Nafta.

De Nafta is de blauwdruk voor het omstreden Pan-Amerikaanse
Vrijhandelsakkoord waarover 34 Amerikaanse handelsministers morgen
(donderdag) en overmorgen onderhandelen in het Amerikaanse Miami. De FTAA
moet vanaf 1 januari 2005 een vrijhandelszone creëren van 800 miljoen
consumenten van Alaska tot Vuurland, maar het nut ervan wordt sterk in
vraag gesteld door universiteiten, vakbonden en ngo’s. De tegenstanders
geloven dat de overeenkomst er vooral op gericht is Amerikaanse bedrijven
te verrijken en nefast zal uitdraaien voor het milieu en de situatie van
arbeiders, kleine boeren en arme mensen. Die protesten vinden gehoor bij de
(centrum)-linkse regeringen die aan de macht zijn in Brazilië, Argentinië,
Ecuador en Venezuela.

Volgens Carnegie moeten beleidsmakers een stuk voorzichtiger omspringen met
voorspellingen over de voordelen die vrijhandelszones zullen opleveren. ‘De
vrijmaking van de handel zit over de hele wereld in een
legitimiteitscrisis, van Latijns-Amerikaanse boeren tot katoenproducenten
in Afrika en fabrieksarbeiders in de VS en Europa. De denktank adviseert
regeringen om op te houden met het uiten van loze beloftes over nieuwe
jobs, een schoner milieu en verminderde migratiestromen.
Vrijhandelsakkoorden moeten niet beschouwd worden als een doel op zich en
mogen niet overladen worden met onrealistische verwachtingen, zo luidt de
conclusie van ‘Nafta, Belofte en Realiteit’.

De Amerikaanse handelsvertegenwoordiger Robert Zoellick sloeg dat advies
dinsdag alvast in de wind. Hij kondigde nieuwe bilaterale onderhandelingen
aan met vier Andeslanden - Ecuador, Colombia, Bolivia en Peru voor een
spandoek met de gevleugeld slogan: Handel, Hoop, Kansen.