Navo wil meer geld voor defensie

Rasmussen titelde zijn toespraak voor Carnegie Europe: Nato: Ready, Robust and Rebalanced. Het was onder dat laatste hoofdstuk dat hij duidelijk zijn zorg uitsprak over de ontoereikende defensiebudgetten in Europa, waardoor de Navo te veel moet blijven steunen op de blijvend grote defensie-uitgaven van de Verenigde Staten. De Europese knip op de defensiebuidel dreigt volgens Rasmussen ook de Europese bereidheid en capaciteit om overal ter wereld snel en efficiënt te kunnen optreden in het gedrang te brengen. ‘Als Europa gaten laat vallen in de collectieve verdediging van veiligheid en vrijheid, zullen de opkomende landen die invullen’, zei de secretaris-generaal. ‘Europa zal daardoor aan invloed inboeten, wat concreet neerkomt op minder kansen om democratie, mensenrechten en individuele vrijheid te verdedigen.’

Sociaal besparen, militair investeren

Rasmussen, ex-premier van Denemarken, is zich scherp bewust van de politieke gevoeligheid van zijn pleidooi voor het opvoeren van defensie-uitgaven op een moemnt dat alle Europese regeringen onder sterke druk staan om te besparen, ook op onderwijs en welzijn. ‘Maar ik heb de voorbije maanden bemoedigende gesprekken gevoerd met verschillende parlementen in lidstaten van de Navo, en ik kan u vertellen dat in een toenemend aantal landen het bewustzijn groeit dat de defensie-budgetten de hoogte in moeten, op weg naar de Navo-doelstelling van 2 procent van het bruto nationaal product.’

Welke landen dat zijn, wou Rasmussen niet zeggen. ‘Ik ben geoefend in het afschermen van geclassificeerde informatie’, antwoorde de secretaris-generaal op een vraag daarover van Carnegie directeur Jan Techau. Op welke manier parlementaire intenties of meerderheden tot “geclassificeerde informatie” kunnen behoren, verduidelijkte Rasmussen niet.

Spionage-drones

De hogere budgetten waarnaar Rasmussen vraagt, moeten dienen om nieuwe militaire aankopen te financieren. ‘Op dit moment hebben we binnen de Navo een aantal capaciteiten die we niet meer nodig hebben  [tanks om de grenzen te beschermen, bijvoorbeeld], terwijl we een aantal capaciteiten nodig hebben waarover we niet beschikken [om landen te beschermen tegen cyberaanvallen, bijvoorbeeld]’, stelde hij. Hij deed bij herhaling een oproep aan de Europese landen om meer te investeren in de aankoop van drones voor het verzamelen van inlichtingen.

Op de vraag van een journalist van NRC Handelsblad over de recente beslissing van de Nederlandse regering om 4,5 miljard euro te investeren in de aankoop van nieuwe gevechtsvliegtuigen, een dossier dat minister De Crem ook op de Belgische agenda wil plaatsen, antwoordde Rasmussen dat afstemming en coördinatie onder de lidstaten noodzakelijk zijn, maar dat de beslissing over aankoop van materieel altijd een nationaal initiatief en prerogatief blijft. Hij vermeldde ook het belang om te investeren in transportcapaciteit en in radars op schepen.

De hele wereld

De secretaris-generaal hamerde ook op het belang van een mondiaal perspectief voor de vernieuwde rol van de Navo. Hij ontkende weliswaar dat de Navo de rol van mondiale politie-agent wil spelen, maar bevestigde wel dat ‘de Navo klaar moet staan om de veiligheidsuitdagingen van de geglobaliseerde wereld van vandaag aan te pakken’. Volgens Rasmussen moeten dreigingen ‘aangepakt worden aan de wortel’ en dat betekent op de plaats waar ze zich voordoen en ontwikkelen, waar ook ter wereld.

Libië werd meer dan eens naar voren geschoven om te onderlijnen hoe belangrijk het is klaar te staan met een goed uitgerust leger dat kan ingezet worden met een VN-mandaat. ‘Syrië is een heel andere situatie: daar is noch een VN-mandaat, noch ruime steun voor een interventie vanuit de landen in de regio. Daarom zijn we dan ook geen voorstander van een interventie in Syrië. Anderzijds is een geloofwaardige militaire dreiging nodig om de noodzakelijke poolitieke oplossing te ondersteunen.’ Rasmussen stelde dan ook dat de “militaire optie” behouden moet blijven in de Resolutie waarover in de Veiligheidsraad onderhandeld wordt.

De Navo wil geen letterlijke aanwezigheid in Azië uitbouwen, zei Rasmussen nog, maar werkt wel aan veel nauwere banden en samenwerking met gelijkgezinde landen, zoals bijvoorbeeld Australië. Zelf ziet hij ook wel opportuniteiten in een meer uitgebouwde samenwerking met India, maar daarover zijn zeker nog geen formele afspraken gemaakt.

Over Afghanistan, ten slotte, was Rasmussen ‘professioneel optimistisch’, in de woorden van Techau. De Afghaanse veiligheidsdiensten zouden stilaan uitstekend in staat zijn het land te verdedigen tegen ‘de Taliban en andere vijanden van Afghanistan’, terwijl de Navo-operatie ervoor gezorgd zou hebben dat het internationale terrorisme er niet langer een veilige plek heeft om zijn operaties voor te bereiden. En de Navo zelf concludeert bij het einde van de operatie in Afghanistan dat ze over ‘de best uitgeruste en onderling verbonden strijdkrachten uit de geschiedenis beschikt, en over het meest uitgebreide netwerk van partners.’  Een opmerking van een vertegenwoordiger van de Europese Unie in Afghanistan dat de veiligheidssituatie achteruitgaat en dat de onzekerheid over de toestand van het land na 2014 toeneemt, deelde de secretaris-generaal niet.