Nederlandse kritiek op eerste pluralistische verkiezingen deert Kagame niet

Het wordt een overweldigende overwinning voor Paul Kagame, de kandidaat van het RPF, voorspelt Seth Kamanzi, de Rwandese ambassadeur in Kenia. Maar anderen beschouwen Faustin Twagiramungu, als een belangrijke concurrent. Twagiramungu was de leider van de oppositiepartij Mouvement Democratique Republican (MDR), die vorige maand buiten de wet werd gesteld omdat ze de etnische spanningen zou aangewakkerd hebben tijdens de campagne.

Twagiramungu, een voormalig premier, keerde in mei terug naar Rwanda na acht jaar ballingsschap in België. Vorige week moest hij voor de Nationale Kiescommissie verschijnen om daar te antwoorden op de beschuldigingen van aanzet tot religieuze haat in zijn verkiezingsbrochures. Twagiramungu, een Hutu, wordt ervan beschuldigd zijn bevolkingsgroep – die meer dan 85 procent uitmaken van de Rwandese bevolking - om zich tegen het Tutsi-regime te keren. Twagiramungu ontkent de beschuldigingen en zegt dat het om een overheidscampagne gaat om zijn campagne te doen ontsporen.

De andere kandidaten zijn eveneens Hutu. Nepomuscene Jean Nayinzira, een onafhankelijke kandidaat en tot vorig jaar de voorzitter van de Nationale Commissie voor Eenheid en Verzoening, wordt beschouwd als een outsider. Alivera Mukabaramba, de eerste vrouwelijke presidentskandidate ooit in Rwanda, was een parlementslid van de MDR en is sinds mei de voorzitter van een kleine onbekende Parti Pour Progres et Concorde (PPC). Ze rekent op de stem van de Rwandese vrouwen maar volgens critici maakt ze als politiek groentje geen kans.

De presidentsverkiezingen van volgende week en de parlementsverkiezingen die in september volgen, worden met argusogen gevolg. Het is de eerste stembusslag sinds de genocide waarin 800.000 Rwandezen werden afgeslacht door Hutu-milities. Het is ook de eerste keer dat het Rwandese volk een staatshoofd kiest uit meerdere partijen. Bij de vorige verkiezingen was er slechts keuze uit kandidaten van één partij.

Grace Mumbariza, een journalist in de hoofdstad Kigali, geeft Kagame de meeste kans. Hij heeft een erg grote aanhang tijdens zijn verkiezingsmeetings in verschillende delen van het land. De zelfverklaarde bedreiging voor de regering, Twagiramungu, geniet niet veel steun bij het volk. Voor de meeste mensen is hij te lang in het buitenland geweest en is hij aan de zijlijn blijven staan bij de heropbouw van het land.

Het valt af te wachten in hoeverre de verkiezingen te lijden zullen hebben onder de beslissing van de Nederlandse regering, één van de belangrijkste geldschieters voor de verkiezingen, om haar financiering in te trekken. Vorige week besliste Den Haag om 281.000 dollar voor Rwanda te bevriezen omwille van de verdwijning van vijf oppositieleiders in Rwanda. Ook de moord op de Rwandese oppositieleider Juvenal Mbazamihigo eerder deze maand in Kameroen, wekte argwaan op.

Het Grote Meren Platform, een samenwerkingsverband van Nederlandse hulporganisaties, noemde in een vertrouwelijk rapport de verkiezingen een ‘farce’. In Rwanda is volgens het Platform sprake van een ‘klimaat van repressie en intimidatie’. De Nederlandse regering nam een deel van die kritiek over.

Nederland eist dat de Rwandese regering opheldering verschaft. Volgens het Kagame-kamp is de beslissing gebaseerd op verkeerde informatie. Volgens ambassadeur Kamanzi “is er niemand vermoord of ontvoerd in Rwanda. De beslissing om het donorgeld in te trekken is gebaseerd op verkeerde informatie en de Nederlanders zullen zich schamen als ze de waarheid ontdekken.” Hij voegt eraan toe dat “het een val is van Twagiramungu om te doen uitschijnen dat Rwanda een repressief regime heeft” en dat “enkel Twagiramungu weet waar die mensen zijn.