Neoconservatieven verliezen greep op Irakbeleid

De gevechten in de maand april, waarbij 103 Amerikaanse soldaten omkwamen, hebben in Washington het einde ingeluid van de neoconservatieve visie op het naoorlogse Irak. De invloedrijke kliek rond vice-president Dick Cheney en defensieminister Donald Rumsfeld hadden graag een sterke pro-Amerikaanse regering aan de macht gebracht in Irak, onder leiding van Ahmed Chalabi van
het Iraaks Nationale Congres (INC).

De regering Bush heeft nu echter de Algerijnse VN-gezant Lakhdar Brahimi een mandaat gegeven om de Iraakse overgangregering naar eigen goeddunken samen te stellen. Het overgangskabinet moet vanaf 30 juni een beperkte soevereiniteit krijgen. De keuze voor de VN-gezant, die geen geheim maakt van zijn misprijzen voor Chalabi, ontlokte krachtige protesten bij de neoconservatieven. Toch blijft het Witte Huis achter Chalabi staan, zelfs nadat deze de huidige politiek van de Israëlische regering vergif voor de regio had genoemd.

Een tweede wending vond plaats in Fallujah, waar de VS hun mariniers terugtrokken en een voormalige generaal van de Baath-partij installeerden om de orde te handhaven. De haviken waren van mening dat de opstand in Fallujah in de kiem moest worden gemoord als vergelding voor de lynchpartij van vier Amerikaanse veiligheidsmensen begin april.

Beide ontwikkelingen geven aan dat de realisten in het Witte Huis opnieuw aan invloed winnen. Paul Bremer, hoofd van de Coalition Provisional Authority (CPA) maakt er geen geheim meer van dat de VS zijn begonnen met de re-Baathificatie van het land, waarbij duizenden van Saddams partijgenoten opnieuw aan het werk worden gezet.

De nieuwe, meer bescheiden VS-politiek mikt op een stabiele, representatieve Iraakse regering die geen bezwaar maakt tegen enkele Amerikaanse basissen op haar grondgebied. Gegeven het barslechte imago van de Amerikaanse troepen in Irak is het misschien zelfs daar al te laat voor.

We hebben gefaald, zo verklaarde ex-generaal William E Odom in de Wall Street Journal. Pro-Amerikaanse politici hebben geen kans om verkozen te raken. Odom dringt aan op een spoedige terugtrekking van de troepen, om te vermijden dat de Irak en de buurlanden verder radicaliseren. De vraag is hoe duur dit ons te staan zal komen. Minder, door een spoedige aftocht, of meer wanneer we blijven.

57 procent van de Irakezen wil dat de Amerikaanse soldaten het land in de volgende maanden verlaten, zo bleek uit een opiniepeiling in opdracht van CNN en USA Today. Zonder het aandeel van de traditioneel pro-Amerikaanse Koerden (13 procent van de bevolking), is twee derde van de Irakezen gewonnen voor een spoedig einde van de bezetting. Tachtig procent van de niet-Koerden zien de Amerikanen als bezetters eerder dan bevrijders.

De peiling dateert nog van voor de gevechten in Fallujah en Najaf. In april kwamen 103 VS-soldaten om het leven, meer dan in de eerste zes weken van de oorlog zelf. Washington zag zich genoodzaakt van de aflossing van de troepen uit te stellen en overweegt meer soldaten te sturen. Het leger heeft enkele skigebieden in de VS zelfs verzocht de kanonnen terug te geven die worden gebruikt om lawines te veroorzaken. Nog meer zware wapens maken het de bezettingsmacht niet gemakkelijker om de Iraakse hearts and minds in te palmen.

Op het thuisfront verloopt de strijd om de harten van de kiezers evenmin van een leien dakje. Een peiling van de New York Times geeft aan dat het publieke vertrouwen in de oorlogspolitiek een flinke deuk heeft gekregen. 58 procent van de Amerikanen blijft van mening dat het avontuur in Tweestromenland de kost aan mensenlevens en financiële middelen waard is geweest. (MC/PD)