"Neoliberaal tijdperk nog lang niet afgelopen"

De wereldwijde crisis heeft aanleiding gegeven tot een triomfantelijke centrumlinkse retoriek, merkt Bond, directeur van het Centre for Civil Society (CCS) van de Universiteit van KwaZulu Natal (Durban). Hij noemt de retoriek neo-Keynesiaans, een verwijzing naar de invloedrijke Britse econoom John Maynard Keynes, wiens pleidooi voor staatsinterventie in een kapitalistische economie populair bleef tot de jaren zeventig.
Maar ondanks de retoriek zullen de overheden een flinke stap moeten terugzetten, vreest Bond. Door de crisis zullen ze moeten besparen en zullen ze onder druk komen van een hernieuwde neoliberale lobby.
Bovendien ziet hij een “ongerechtvaardigd vertrouwen” in het multilaterale systeem en zelfs een “een Bretton-Woods revival”, die de aandacht wegtrekt van oplossingen op nationale schaal. Bretton-Woods verwijst naar de plaats waar de wereldmachten na de Tweede Wereldoorlog het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Wereldbank hebben opgericht.
Ook heeft de verkiezing van Barack Obama het neoliberalisme opnieuw legitiem gemaakt, stelt Bond. Hij verwijst vooral naar Obama’s economische topadviseurs. Verscheidene adviseurs werkten voor Clinton, onder meer Lawrence Summer, de drijvende kracht achter de financiële deregulering van de jaren negentig, die tot de wereldwijde crisis leidde.

Tegenspraak

Als voorbeeld voor de tegenspraak tussen retoriek en realiteit geeft prof. Bond Zuid-Afrika. Enerzijds riep het IMF in november 2008, na de top van de G-20, alle landen op middelen vrij te maken om fiscale stimuli toe te kennen. Maar een maand eerder zette hetzelfde IMF Zuid-Afrika onder druk om zijn begrotingsoverschot te handhaven, een deel van zijn infrastructuur- en sociale voorzieningen te privatiseren, onder meer elektriciteit en transport, en de bescherming van zijn eigen markt op te heffen.
Volgens Bond moeten de overheden ingaan tegen de neoliberale roep om besparingen. Hij verwijst onder meer naar de VN-economieadviseur Jeffrey Sachs, die Afrikaanse staatshoofden aanraadde hun nationale schuld niet terug te betalen maar dat geld eerder aan gezondheidszorg en onderwijs te spenderen.