Newt Gingrich legt bom onder VS-diplomatie in Midden-Oosten (analyse)

In een interview op The Jewish Channel dat vrijdag werd uitgezonden, noemde Gingrich de Palestijnen een “verzonnen volk”. In een verkiezingsdebat zaterdag ging hij nog een stapje verder, door te beklemtonen dat zijn uitspraken “feitelijk correct” en “historisch juist” zijn. “Iemand moet de waarheid durven zeggen. Dit zijn terroristen, ze onderwijzen terrorisme in hun scholen. We hebben lang genoeg gelogen over het Midden-Oosten.”

Bij de joodse kolonisten in de Palestijnse gebieden zullen deze verklaringen wel als muziek in de oren hebben geklonken. Elders vielen ze in minder goede aarde. De pro-Amerikaanse premier van de Palestijnse Autoriteit, Salam Fayyad, sprak van een “totaal onaanvaardbare verdraaiing van de historische waarheid”. Hij voegde eraan toe: “Zelfs de meest extremistische kolonisten durven niet op zo’n ridicule manier te spreken.” De Arabische Liga deed de uitspraken van Gingrich af als “onverantwoordelijk en gevaarlijk”.

Palestijns nationalisme

Zelfs enkele prominente neoconservatieven die doorgaans op het vlak van buitenlands beleid op dezelfde golflengte zitten als de Israëlische Likoedpartij, vonden de uitspraken van Gingrich over de Palestijnse identiteit erover.

“Er was geen Jordanië, Syrië of Irak. Moeten we hen dan ook als verzonnen volkeren bestempelen die geen recht hebben op een eigen staat?” reageerde Elliott Abrams, topadviseur voor het Midden-Oosten onder president George W. Bush, in The Washington Post. “Hoe dan ook is het Palestijnse nationalisme gegroeid sinds 1948. Het bestaat, of we dat leuk vinden of niet.”

Temperament

De Republikeinse rivalen van Gingrich kwamen hierover amper aan bod. Alleen de gewezen gouverneur van Massachusetts en de grootste rivaal voor de nominatie, Mitt Romney, liet zich opmerken. “Ik ben het in grote mate eens met wat de spreker zei, behalve dat de Palestijnen een verzonnen volk zijn. Dat was volgens mij een vergissing”, aldus Romney.

“Voor ik zo’n uitspraak doe, zou ik eerst mijn vriend Bibi Netanyahu bellen om te weten hoe hij hierover denkt. We zijn partners dus we moeten samenwerken”, zei Romney nog.

Toch is het bijna zeker dat ook Gingrich Netanyahu zou raadplegen. Een van de grootste sponsors van de politicus in de voorbije jaren is Sheldon Adelson, een miljardair die ook Netanyahu heeft gesteund. Adelson financierde een gratis krant in Israël, Israel HaYom, die ook vaak “Bibiton” wordt genoemd door zijn trouw aan de eerste minister.

Nu de zwarte kandidaat Herman Cain zich heeft teruggetrokken, heeft Gingrich volgens de laatste polls een comfortabele voorsprong op Romney in verschillende staten die al voorverkiezingen organiseren.

Als gewezen hoogleraar met een doctorstitel in de geschiedenis – zijn thesis ging over de onderwijspraktijken in Belgisch-Congo – staat Gingrich bekend voor zijn bombastische en ietwat frenetieke temperament. David Brooks, een conservatieve columnist in The New York Times, had het over zijn “neiging om alles te zien als een rampzalige clash die een radicaal antwoord vereist”.

Gestoord

De voorbije week heeft een aantal gewezen en huidige Republikeinse leiders luid geprotesteerd tegen zijn kandidatuur, in de hoop het tij nog te kunnen keren. Onder hen ook de populaire gouverneur van New Jersey, Chris Christie, en de gewezen gouverneur van New Hampshire, John Sununu.

“Er is geen vriendelijke manier om dit te zeggen”, schreef Chris Nelson in zijn invloedrijke nieuwsbrief. “Wat mensen als Christie en John McCain niet publiekelijk willen zeggen, is dat de collega’s van Gingrich hem kennen en bijna allemaal lang geleden tot dezelfde conclusie kwamen: hij is letterlijk gestoord en daarom helemaal niet geschikt als presidentskandidaat.”