Nieuwe Hondurese inlichtingendienst baart deskundigen zorgen

In de nieuwe Nationale Directie voor Onderzoek en Inlichtingen (DNII) “worden de militaire defensie en de binnenlandse veiligheid samengebracht, en dat is gevaarlijk”, zegt sociologe Mirna Flores. “Na de Koude Oorlog werden beide terreinen net uit elkaar gehaald vanwege de negatieve gevolgen bij de systematische mensenrechtenschendingen.”

Volgens Flores dreigt men de veiligheidsconcepten die men vroeger in de strijd tegen het communisme hanteerde, nu tegen “nieuwe bedreigingen” zoals jonge delinquenten, dissidenten en sociale bewegingen in te zetten.

Geen duidelijke grenzen

De nieuwe Inlichtingenwet, die twee weken werd goedgekeurd, heeft mensenrechten-, burger- en academische organisaties verrast. Een consensus ontbrak, zeggen ze, en twee van de drie verplichte parlementaire debatten werden gewoon overgeslagen.

Volgens adviseur Roberto Cajina van de organisatie Seguridad, Defensa y Gobernabilidad Democrática (Veiligheid, Defensie en Democratische Bestuurbaarheid) bevat de wettekst geen definities en ontbreken duidelijke grenzen. “Men moet duidelijk maken wat men verstaat onder onderzoek, inlichtingen, strategische actie, bescherming van de privacy, nationale veiligheid, speciale eenheden, geheime operaties, speciale agenten, bijzondere beschermingsmaatregelen, gereserveerde fondsen en bijzondere risico’s – om maar de belangrijkste te noemen die niet in deze wet staan.”

Cajina wijst er ook op dat de DNII mensen van het leger en de Nationale Politie kan rekruteren. “Zeer delicaat”, aldus de adviseur. Wat voor inlichtingenwerk gaat de DNII doen, en wat is voor leger en politie? “Als dat niet duidelijk is, dan zullen er problemen komen, dan rijzen er zware contradicties, en dan zal het panorama er helemaal anders uitzien. Het is belangrijk dat het actieterrein van elk duidelijk wordt afgebakend.”

Doodsbataljon

Het baart het Comité van Aangehouden en Verdwenen Familieleden in Honduras (Cofadeh) zorgen dat de DNII “speciale onderzoeks- en inlichtingeneenheden” kan oprichten die kan samenwerken met “andere inlichtingenorganen van de staat.” “Betekent dit soms dat er nog meer zijn? Welke zijn dat dan? Waarom kennen we die niet?” vraagt Bertha Oliva van het comité zich af. “Er zijn veel lacunes die tot misbruiken kunnen leiden.”

In de jaren tachtig creëerden de inlichtingendiensten in Honduras het zogeheten Doodsbataljon. In een officieel rapport wordt die verantwoordelijk gehouden voor de verdwijning van 187 mensen om politieke of ideologische redenen.