Nieuwe wind in communistische verzetshaard

In de eerste ronde van de presidentsverkiezingen, midden december, moest Smirnov de duimen leggen voor Anatoli Kaminski –de door Moskou gesteunde kandidaat– en de voormalige parlementsvoorzitter Jevgeni Sjevtsjoek. In de tweede ronde, op Kerstdag, won de charismatische Sjevtsjoek (43) met een verpletterende meerderheid de stembusgang. Dat kwam als een verrassing, gezien de invloed van Rusland erg groot is in Transnistrië. Moskou betaalt er niet alleen mee voor de pensioenen en energierekening maar heeft er ook duizend tot tweeduizend militairen gelegerd.

Voor het eerst sinds de implosie van de Sovjetunie bestaat de kans dat er een nieuwe wind zal waaien door Transnistrië, een communistische verzetshaard met een half miljoen inwoners, niet groter dan twee keer de provincie Limburg, en waar Lenin nog op zijn sokkel staat.

Bevroren conflict

Meteen na zijn overwinning kondigde Sjevtsjoek aan dat Moskou de strategische partner zou blijven maar zijn beleid tegelijkertijd zou focussen op betere relaties met buurland Oekraïne en met moederland Moldavië. Hij beloofde het vrij verkeer van mensen en goederen te vergemakkelijken –wat door de Moldavische president Marian Lupu meteen werd verwelkomd.

Transnistrië en Moldavië zijn nog altijd verwikkeld in een “bevroren conflict”. In september 2011 zijn de vredesgepsrekken daarover na een pauze van vijf jaar formeel hervat. Volgens analisten draagt het aantreden van Sjevtsjoek –die het etiket van hervormer heeft– bij tot een positief onderhandelingsklimaat.

Maar op nieuwjaarsdag werd dat meteen besmeurd door een bloedig incident. Aan een “grensovergang” tussen Transnistrië en Moldavië schoot een Russische militair de jonge Moldaviër Vadim Pisar (18) neer omdat die geweigerd zou hebben halt te houden bij het checkpoint. Het gaat om het eerste dodelijk slachtoffer in twee decennia. De Amerikaanse ambassade in de Moldavische hoofdstad Chisinau greep het schietincident aan om te pleiten voor een volledige demilitarisering van Transnistrië.