Nigeria moet beslissen over doodstraf

Wanneer dat debat er komt, is nog onduidelijk, maar bronnen in het parlement spreken over een termijn van maximum een drietal maanden. Daardoor zou het Nigeriaanse parlement de doodstraf nog binnen de huidige legislatuur  kunnen afschaffen.
Het wetsvoorstel wil executie als straf afschaffen voor misdaden als moord en gewapende overval. Als het parlement daarmee instemt, zien ongeveer vijfhonderd terdoodveroordeelden hun straf omgezet in levenslange opsluiting. Voor nog eens duizenden andere verdachten die nog op hun proces wachten, zou de doodstaf als mogelijke sanctie wegvallen.

Ineffectief

“De doodstraf haalt geen enkele van de drie doelstellingen waarvoor straffen bedoeld zijn: heropvoeding, vergelding en afschrikking”, zegt Friday Itulah, de grootste voorstander van het nieuwe wetsvoorstel. Itulah en zijn twee collega-indieners Samson Osagie en Patrick Ikhariale zijn leden van de People’s Democratic Party (PDP). “Neem nu heropvoeding: hoe kun je nu iemand heropvoeden, hem tot een nuttiger persoon maken voor de maatschappij, als hij dood is?”
“Het idee achter de vergelding is een ernstig kwaad vergelden met een gelijkaardige straf. Maar in dit land worden mensen ook ter dood veroordeeld voor andere misdrijven dan moord of doodslag. Bovendien gaat het beleid er nu van uit dat de mensen die gestraft worden ook altijd de daders zijn, maar soms gebeuren er fouten en worden onschuldige mensen veroordeeld.”
Ook volgens Olawale Fapohunda van het Legal Resources Consortium, een organisatie die strijdt tegen de doodstraf, worden regelmatig fouten gemaakt omdat de huidige staat van het Nigeriaanse rechtssysteem een eerlijk proces niet kan garanderen. “De afschaffing van de doodstraf is maar een eerste stap in de hervorming van de justitie in ons land”, zegt hij.
Hij gelooft ook niet in het afschrikkend effect van de doodstraf: “Terechtstelling van criminelen kan nooit de oplossing zijn voor het misdaadprobleem. De overheid moet meer doen om de kloof tussen arm en rijk te verminderen. Armoede mag geen excuus voor misdaad vormen, maar een coherente en doordachte strategie tegen armoede is al een grote stap in de goede richting.”
Sommige mensenrechtenactivisten gaan nog een stapje verder en denken dat de afschaffing van de straf zelfs kan leiden tot een lager aantal ernstige misdaden in Nigeria. Nu elimineren overvallers immers vaak hun slachtoffers om zich van lastige getuigen te ontdoen, zegt hij.

Controverse

Het wetsvoorstel heeft weinig ruchtbaarheid gekregen in Nigeria, maar dat zal naar alle verwachting snel veranderen als de debatten beginnen. De felste weerstand wordt verwacht van de moslimgemeenschappen, met name in het noorden van het land, waar een tiental jaar geleden de sharia werd ingevoerd. “Dit wetsvoorstel komt neer op het legaliseren van misdaad”, zegt Muhammad Yahaya, directeur van de Democratische Actiegroep in de noordelijke provincie Kano en felle tegenstander van het voorstel. “De Koran zegt dat wie doodt zelf ook gedood moet worden als straf. Iedereen weet dat wie vergiffenis krijgt na zo’n misdaad, geen enkel respect meer zal hebben voor het menselijk leven.”
Nigeria zegt dat het al sinds 1999 een officieus moratorium respecteert op de doodstraf, maar verschillende mensenrechtenorganisaties waaronder Amnesty International zeggen bewijzen te hebben voor verschillende executies tijdens de laatste jaren, met name in het noorden van het land.