Noodhulp VN op zwart zaad

Het humanitaire apparaat van de VN zit gevangen in een tweeschaar: de
nationale regeringen geven globaal minder uit aan noodhulp en bovendien gaat
meer en meer hulp die vroeger via de VN passeerde nu naar bilaterale
agentschappen en niet-gouvernementele organisaties.

Elk jaar kampen de VN met geldproblemen. Dit jaar zorgt het tekort echter
voor grote moeilijkheden in probleemlanden als Angola, bevestigt Nicolas
de Torrente, directeur van Artsen zonder Grenzen (AzG). Het Afrikaanse land
maakt een hongersnood mee en de respons van de VN is erg, erg traag.

AzG, dat een jaarlijks budget heeft van 338 miljoen euro, kampt niet met
hetzelfde probleem als de VN. AzG wordt vooral door privé-donoren
gefinancierd - slechts 20 procent van de AzG-fondsen komen van regeringen.
De Torrente klaagt niettemin aan dat de officiële noodhulp aan de VN
onevenredig verdeeld wordt over de behoeftige landen. Humanitaire noden
worden ondergeschikt aan politieke berekeningen. De reactiesnelheid van de
internationale gemeenschap op de crisis in pakweg Angola staat inderdaad in
schril contrast met de blitzhulp voor Afghanistan.

De respons voor Afghanistan is politiek gemotiveerd, zeggen ook sommige
VN-experts: de donoren willen de interim-regering stevig in het zadel
zetten. Landen die de belangen van de donoren dienen, worden op hun wenken
bediend zegt één VN-ambtenaar. De cijfers spreken voor zich. Bowden zegt
dat het uitgebreide noodhulpprogramma voor Afghanistan intussen voor 48
procent gevuld is. Het VN-programma voor Angola daarentegen is voor 24
procent gefinancierd en dat voor Sudan voor 18 procent. Het programma voor
Guinee, waar een cholera- en mazelenepidemie woedt, is nog nauwelijks van de
grond gekomen. De VN kunnen ook de hongersnood in Noord-Korea niet de baas
en volgens de organisatie ligt dat aan een gebrek aan middelen. Het
politieke opportunisme van de donoren staat op de agenda van ECOSOC, de
economische en Sociale Raad van de VN, die volgende maand vergadert.

De VN vrezen dat de situatie onhoudbaar wordt. Het aantal humanitaire
crisissen is de laatste decennia gestegen. In de periode 1980-1995 van een
gemiddelde van 20 tot 25 per jaar naar 65 tot 70. Het Internationale Rode
Kruis schat dat het aantal mensen dat in humanitaire crises verzeild raakt
elk jaar met 10 miljoen stijgt.