Noord-Korea heeft Verenigde Staten nodig

In ruil voor voedselhulp beloofde Noord-Korea deze week de verrijking van uranium stop te zetten, evenals het testen van kernwapens en raketten. De Verenigde Staten zien de deal als een bescheiden eerste stap naar toenadering.

“Na de zware sancties van de Veiligheidsraad lieten de Noord-Koreanen weten dat ze wilden terugkeren tot het Zespartijenoverleg, wat ze eerder hadden verlaten”, zei een hoge functionaris op een briefing dinsdag. “We hebben steeds duidelijk gemaakt dat ze een aantal stappen moesten zetten om te laten zien dat het hen ernst was.”

Betere betrekkingen

De dood van de leider, Kim Jong Il, eind 2011, onderbrak dit traject, maar zijn zoon Kim Jong Un heeft het beleid van zijn vader voortgezet — ondanks de officiële honderddaagse rouwperiode waar het land nog in zit. Zijn land wil dit jaar een ‘kangsong taeguk’ worden, een economisch welvarend en militair sterk land. Om investeringen aan te trekken, probeert Noord-Korea de betrekkingen met iedereen te verbeteren. Met Rusland is het in onderhandeling over een gaspijplijn, met China over grondstoffen en havens. Zelfs het contact met Zuid-Korea lijkt iets te verbeteren.

Maar de focus van Noord-Korea ligt de laatste tijd op de VS, waar het al een tijdje bilaterale gesprekken mee wil aangaan, zegt Joel Wit, voormalig medewerker van het Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken en nu Koreadeskundige aan de John Hopkins Universiteit. “Al een jaar zenden ze signalen uit dat ze willen praten en beperkte stappen willen zetten. De regering-Obama deed er niets mee omdat de Zuid-Koreanen ertegen waren. Maar hun houding is afgelopen zomer veranderd.”

Amerika als tegenwicht

Een andere oorzaak is het eeuwige spel van aantrekken en afstoten met China. “Door het Amerikaanse beleid van ‘strategisch geduld’ zijn ze in de armen van China gedwongen. Maar de Noord-Koreanen zijn daar niet blij mee. Ze proberen weer wat afstand tot China te krijgen, met Amerika als tegenwicht.”

In Washington is de deal met gemengde reacties ontvangen. De Republikeinse voorzitter van de Buitenlandcommissie van het Huis, Ileana Ros-Lehtinen, gelooft dat Noord-Korea op geheime locaties gewoon doorgaat met nucleaire ontwikkelingen. “We hebben dit al vaker geprobeerd.”

De humanitaire gemeenschap heeft echter unaniem positief gereageerd. “We verwelkomen de voedingshulp, het had veel eerder moeten gebeuren”, zegt Robert Springs van het Amerikaanse Global Resource Services.

Een hervatting van het Zespartijenoverleg is nog niet aangekondigd. Noord-Korea moet eerst regelingen treffen om de inspecteurs van het Internationale Atoomagentschap weer toe te laten. Ook afspraken over de voedselhulp moeten nog worden ingevuld. De Amerikaanse regering is echter positief. “Ze doen dit zelfs binnen de rouwperiode”, zegt een hoge functionaris. “Dat laat zien dat ze echt bereid zijn om uit te reiken, terug aan tafel te gaan en diplomatieke vooruitgang te boeken.”