Nucleair oplapwerk in Oekraïne

De Europese Unie speelt een grote rol bij het opruimen van de gevolgen van de ramp in Tsjernobyl. De European Bank for Reconstruction and Development (EBRD) bijvoorbeeld beheert de fondsen voor de bouw van een beschermende mantel rond de centrale. Maar daar eindigt de betrokkenheid van de EBDR bij de nucleaire sector in Oekraïne niet.

Momenteel staat een lening van 300 miljoen euro in de steigers aan Energoatom, de Oekraïense overheidsinstantie verantwoordelijk voor de kerncentrales. EURATOM, het Europese agentschap voor nucleaire energie, doet daar nog eens een lening van 500 miljoen euro bij. Met het geld moet Oekraïne de veiligheidsvoorzieningen in de vijftien kerncentrales, allemaal uit het Sovjettijdperk, moderniseren.

Verlengde levensduur

Dat klinkt nobel, maar er zit een addertje onder het gras. De centrales in kwestie lopen op hun laatste benen en zouden tegen 2020 moeten sluiten. De ngo Bankwatch, die de activiteiten van de EBRD volgt, bracht een rapport uit waaruit blijkt dat meer dan de helft van de geplande ingrepen van het Safety Upgrade Program (SUP) eigenlijk alleen maar zin heeft als de centrales langer openblijven. Zowel EBRD als EURATOM blijven vaag over het verband tussen het SUP en een eventuele verlenging van de levensduur van de kerncentrales. Logisch, want volgens de statuten van beide organisaties spelen ze alleen een rol inzake veiligheidskwesties en assistentie bij het sluiten van centrales.

De Oekraïense overheid is duidelijker en stelt in een persbericht dat ‘de modernisering van de veiligheid essentieel is voor het langer openhouden van de centrales’. EBRD en EURATOM dragen dus minstens indirect bij tot een levensduurverlenging van de oude Sovjetcentrales.

Tweede ruggengraat

Er zijn nog meer elementen die erop wijzen dat Europa rekent op een levensduurverlenging. Europa heeft al 650 miljoen euro geïnvesteerd in een netwerk van hoogspanningslijnen, de “second backbone corridor” (SBC), met als doel het Oekraïense elektriciteitsnet te verbinden met dat van de Europese Unie. Als alles volgens plan verloopt, zal de SBC tegen 2018 klaar zijn. Maar tegen die tijd zouden zeker zeven centrales de deuren moeten sluiten.

De SBC, samen met de ambitie van Oekraïne om tegen 2030 drie keer zoveel elektriciteit te exporteren naar de EU, is dus volledig gebaseerd op de veronderstelling dat de oude Sovjetcentrales nog enkele decennia operatief blijven. Maar zo’n verlenging brengt risico’s mee: hoe ouder een centrale, hoe groter de kans op ongelukken, safety upgrade of niet.