OAS stelt nieuw veiligheidsconcept voor

De Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) wil tijdens de top in Mexico-stad van 27 en 28 oktober het veiligheidsconcept van de Koude Oorlog definitief ten grave dragen. De OAS wilde al jaren een Veiligheidstop top houden, maar door 11 september werd de zaak voortdurend uitgesteld. Na vijf jaar sleutelen ligt nu een nieuwe ontwerptekst voor, en het resultaat is verrassend progressief.

Terrorismebestrijding, de strijd tegen drugs, wapenhandel en migratie - typische VS-bekommernissen - zijn tegen de verwachtingen in niet de belangrijkste krachtlijnen van de verklaring. Veiligheid wordt in de ontwerptekst gedefinieerd als een probleem met verschillende dimensies. Naast militaire samenwerking zouden de 34 OAS-landen de handen in mekaar willen slaan om sociale, ecologische en gezondheidsproblemen op te lossen. De kadertekst somt bedreigingen op als de broosheid van het democratisch bestel, de mensenrechten, natuurrampen, economische instabiliteit, de achteruitgang van het milieu, corruptie, epidemieën en extreme corruptie. Daarmee zijn de Latijns-Amerikaanse demonen zowat allemaal opgesomd.

De verklaring zal dienen als basis om de oude OAS-verdragen, die gericht waren op blokvorming van het westelijke halfrond tegen de Sovjetunie, nieuw leven in te blazen. De belangrijkste instellingen zijn het Inter-Amerikaanse Bijstandsverdrag en de Inter-Amerikaanse Defensieraad, die 34 Defensieministers groepeert. Mogelijk worden ook de Pan-Amerikaanse Gezondheidsorganisatie (PAHO) en de Inter-Amerikaanse Raad voor Integrale Ontwikkeling nieuw leven ingeblazen.

Jorge Chabat, een onderzoeker van het Mexicaanse Centrum voor Economisch Onderzoek en Onderwijs, noemt het een verrassing dat de verklaring die de top zal opleveren de bekommernissen van álle landen uit de westelijke hemisfeer opneemt. Van de voorspelling dat de OAS een vehikel wordt voor de militarisering van de westelijke hemisfeer komt niets terecht.

Het gaat voorlopig echter nog maar om een ontwerp. José Luis Piñeyro, een expert internationale veiligheid aan de Autonome Metropolitaanse Universiteit van Mexico, benadrukt dat de hervorming van de instellingen van de OAS veel tijd zal vergen. Ana María Salazar, ooit nog onderminister van Defensie Bill Clinton (1993-2001), zegt zich geen illusies te maken: Washington zal zijn antiterrorismeagenda nog wel doordrukken.

Piñeyro hoopt dat de Amerikaanse landen het nieuwe veiligheidsconcept in de praktijk brengen omdat de militaire uitgaven in de regio erdoor zouden dalen en regeringen het belastinggeld aan iets anders dan wapens kunnen kunnen gaan besteden. De defensie-uitgaven in Latijns-Amerika en de Cariben bedragen 26,5 miljard dollar per jaar, zo becijferde de Economische Commissie voor Latijns-Amerika en de Cariben. Voor elke dollar die aan defensie wordt uitgegeven, gaan er 1,10 naar onderwijs en 90 dollarcent naar gezondheidszorg.