Oases planten in een land van hamburgers en friet

Het aantal Amerikaanse kinderen met overgewicht of obesitas is in de afgelopen dertig jaar verdriedubbeld. Ook in andere rijke landen speelt de problematiek. “Kwesties op het gebied van gezondheid en overgewicht zijn nu een internationale uitdaging,”  zegt Sam Kass, beleidsadviseur van de Healthy Food Initiatives (Initiatieven voor Gezond Voedsel) van de Obama’s.

Overgewicht bij kinderen kan leiden tot zowel emotionele als fysieke problemen, inclusief diabetes, hartziekten, hoge bloeddruk en zelfs kanker. De westerse leefwijze kan op diverse manieren overgewicht veroorzaken, zoals door gebrek aan beweging, gebruik van teveel suiker of snacks met veel zout en ongezonde lunches op school.

Met dat in het achterhoofd probeerde Michelle Obama in de afgelopen maanden het probleem vanuit verschillende hoeken aan te pakken. In februari lanceerde haar kantoor de campagne Let’s Move, bedoeld om samenwerking te bevorderen tussen verschillende Amerikaanse staten, het bedrijfsleven en non-profitorganisaties. De samenwerking zou ertoe moeten leiden dat het overgewicht-probleem binnen een generatie is opgelost.

Over twintig jaar, zegt Robin Schepper, directeur van Let’s Move, moet het percentage kinderen met overgewicht in de VS zijn teruggebracht van de huidige 30 procent tot 5 procent - het percentage in 1972. 
 
Toen zij in de jaren zestig en zeventig op school zat, zegt Schepper, ging 70 procent van de kinderen lopend of fietsend naar school. Dertig procent kwam met de auto. “Nu is dat omgekeerd, dus we kunnen niet zeggen dat het alleen aan het eten ligt. Je kunt goed eten, met fruit en groente bij elke maaltijd, maar als er geen voetpaden zijn in je buurt en je niet beweegt, dan is dat een probleem.”

Een eenvoudige oplossing is er niet volgens Kass. “Daar waren we al snel achter. Het probleem wordt veroorzaakt door een combinatie van factoren die bij onze moderne samenleving horen. Als we belangrijke dingen uit het leven van kinderen negeren, zoals het ontbijt dat ze krijgen of onvoldoende beweging thuis of op school, dan lossen we dit probleem niet op.”

De meest zichtbare actie die Michelle Obama zelf ondernam, was het aanleggen van een groentetuin bij het Witte Huis, in de begindagen van  de regering-Obama. Daardoor ontstond bij de Amerikanen meer interesse voor het zelf kweken van groente en fruit. Ook vestigde de actie de aandacht op het belang van gezond eten.

Een deel van de opbrengst van de tuin gaat naar de keuken van het Witte Huis, de rest wordt gebruikt voor voedselvoorziening aan daklozen in Washington. Het Witte Huis wil 400 miljoen dollar investeren om meer gezond voedsel aan de man te brengen in arme buurten. Deze buurten worden soms ‘voedselwoestijnen’ genoemd, omdat fast foodrestaurants en kleine buurtwinkeltjes vaak de enige opties zijn om dicht bij huis eten te kopen. 
 
Een ander initiatief, herbekrachtiging van de Child Nutrition Act, waardoor geld vrijkomt voor schoolmaaltijdprogramma’s, moet nog worden goedgekeurd door het Congres.  

Sommige critici noemen de initiatieven van het Witte Huis vooral symbolisch. Initiatieven zullen volgens hen vastlopen op gebrek aan geld. Sommigen willen meer fundamentele veranderingen in het Amerikaanse voedselsysteem, dat er nu voor zorgt dat ongezond voedsel veel gemakkelijker verkrijgbaar is dan gezond voedsel.

“We zijn nog maar negen maanden bezig”, zegt Kass. “Ik denk dat we substantieel vooruitgang hebben geboekt, maar het is duidelijk dat er nog een lang weg te gaan is.